Бір фазалы синусоидалы ток тізбегін зерттеу

Ғұмарбек Дәукеев атындағы

«АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ» Коммерциялық емес акционерлік қоғамы

Электротехника кафедрасы

ЭТН пәнінен

№_3_ Зертханалық жұмыс бойынша

Есеп беру

Тақырыбы_ Бір фазалы синусоидалы ток тізбегін зерттеу______

6В07108 – «Автоматтандыру және басқару» білім беру бағдарламасы

Орындаған ___ Уринбаев Акылбек  ________топ студенті __Аук-21-4_

                                         (топтың шифры)                                                          (студенттің аты-жөні)

Қабылдаған___ Аршабекова.А_____________

              (оқытушының аты-жөні, ғылыми дәрежесі, лауазымы)

___________......____________________ «_______»_____________2022ж.

            (баға)                                               (қолы)

                                            Алматы 2023

3 Зертханалық жұмыс № 3. Бір фазалы синусоидалы ток тізбегін зерттеу

Жұмыстың мақсаты: индуктивтілік пен сыйымдылықтың оның реактивті кедергілерінің жиіліктік тәуелділіктерін құру, сонымен қатар векторлық және топографиялық диаграммалар құру, комплексті сандарды пайдалана отырып токтар мен кернеулерді есептеу.

3.1 Жұмысқа дайындық ЭТН курсының «Бір фазалы синусоидалы ток тізбектері» бөлімін қайталау. Сұрақтарға жауап беру және келесі тапсырмаларды орындау:

1) Зерттелетін сұлбалар үшін Ом заңын комплексті түрде және шамалардың әрекеттік мәндері үшін жазу.

Айнымалы синусоидалы токтың электр тізбегін есептеу процесінде күрделі түрдегі Ом заңы жиі пайдалы. Мұндағы электр тізбегі деп бірқалыпты жұмыс күйіндегі сызықты тізбекті, яғни өтпелі процестер аяқталып, токтар орныққан тізбекті айтады.

Кернеудің төмендеуі, ЭҚК көздері және мұндай тізбектің тармақтарындағы токтар жай ғана уақыттың тригонометриялық функциялары болып табылады. Тіпті стационарлық күйде тізбектегі токтың пішіні синусоида болмаса (меандр, ара, импульстік шу), онда күрделі түрдегі Ом заңы енді қолданылмайды.

2) Индуктивтілік пен сыйымдылықтың реактивті кедергілерін анықтайтын өрнектерді жазу. Олардың жиіліктік тәуелділіктерін салу.

Электрлік және электронды жүйелерде реактивтілік (сонымен қатар реактивтілік) - бұл элементтің индуктивтілігіне немесе сыйымдылығына байланысты токтың немесе кернеудің өзгеруінен туындаған тізбек элементінің кедергісі. Реактивтіліктің түсінігі электрлік кедергіге ұқсас, бірақ ол біршама егжей-тегжейлі ерекшеленеді.

Векторлық талдауда реактивтілік тізбек элементі арқылы өтетін синусоидалы айнымалы токтың амплитудасы мен фазалық өзгерістерін есептеу үшін қолданылады. {X}} {X}} символымен белгіленеді. Идеал резистор нөлдік реактивтілікке ие, ал идеал индукторлар мен конденсаторлар сәйкесінше нөлге тең және шексіз үлкен кедергіге ие - яғни олар токқа тек реактивтіліктің болуымен жауап береді. Индуктордың реактивтілігі жиілікпен артады, ал конденсатордың реактивтілігі жиілікпен азаяды.

Әдебиеттерде конденсатордың реактивтілігін анықтаудың екі нұсқасы бар. Олардың бірі реактивтіліктің бірыңғай тұжырымдамасын кедергінің ойдан шығарылған бөлігі ретінде пайдалану болып табылады, бұл жағдайда конденсатордың реактивтілігі теріс сан болады[1][2][3]:

[pic 1]

Тағы бір таңдау - сыйымдылықты оң сан ретінде анықтау[4][5][6],

[pic 2]

[pic 3]

3) Активті кедергідегі, идеалды индуктивтіліктегі және идеалды сыйымдылықтағы ток пен кернеудің үш векторлық диаграммасын сызу.

4) Тізбектей жалғанған RL- тізбегі үшін тізбектің толық комплексті кедергісінің, токты, кернеулерді, сонымен қатар сұлбаның 3-ші нүктесінің потенциалын нөлге тең деп қабылдап, 1-ші, 2-ші нүктелеріндегі потенциалдарды анықтайтын өрнектерді жазу. Тізбектің топографиялық диаграммасын құру.