Адам геномының ұйымы

ҚММУ Ф 4/3-06/04

ҚММУ БЕ 4/04

Қарағанды мемлекеттік медицина университеті

Биология кафедрасы

[pic 1] [pic 2] [pic 3] [pic 4]

Оқытушының жетекшілігімен студенттердің өз бетінше атқаратын жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулық

Тақырып 3. Адам геномының ұйымы.

Дисциплина: Молекулярлық биология және генетика негіздері

Мамандығы: 5В130100 – жалпы медицина

Курс: 1

Құрастырушылар: Дюсенбекова Б.Н., Сулеймен А.

Уақыт (ұзақтығы): 3 сағат

Қарағанды 2017 ж.                                       

Кафедра отырысында

талқыланды және бекітілді

№ 1 хаттамасы  «_29_» ___08___ 2017 ж.

Кафедра меңгерушісі ____________________ Құлтанов Б.Ж.

Тақырып 4: Адам геномының ұйымы.

Мақсаты: әр түрлі гендердің қасиеттерін, хромосомалардың жинақталу кезеңдерін оқу, адам кариотипіндегі гендерді жіктеуді және хромосомаларды анықтауды білу.  Алған білімдерін талдап, ұсынылған тақырыптардың бірі бойынша себеп-салдарлық эссе түрінде оларды рәсімдеу.

Оқыту мақсаты:

1. Геннің қасиеттерін оқыту. Гендердің және хромосомалардың жіктелуін оқыту.
2. Хроматиннің ұйымдасу деңгейлерін оқыту.
3. Хромосома морфологиясын оқыту. Хромосомалардың жіктелуі. Адам кариотиіндегі хромосома типтерін оқыту.
4. Эссе жазу дағдыларын меңгеру.

 Өткізу нысаны: Тақырып сұрақтарына өз бетімен кітапханада дайындалу, түсініксіз сұрақтар бойынша оқытушыдан кеңес алу.

Тақырып бойынша тапсырмалар:

1. Себеп-салдарлы эссе жазу,  көлемі 250 сөзден көп емес, автордан нақты жағдайды немесе оқиғаны талдауды және себеп-салдарлық өзара байланыстарды дәлелдеуді талап етіледі.

Үлгі

Қарағанды мемлекеттік медицина университеті

Кафедра_________________________

• Студенттің аты-жөні__________________
• Тобы___ мамандығы_________

Эссе жазу құрылымы

(Эссе тақырыбы)

• Кіріспе:

- Сіз жазғыңыз келетін себепті немесе салдарды таңдаңыз және оны терең талдаңыз. Негізгі бөлім:

- эссеге қысқаша мәлімдеме беру (бұл бөлімде дәлелдегіңіз келетін себеп немесе салдардың өзара байланысы қамтылуы тиіс).

- дәлелдеу үшін нақты айғақтар келтіріңіз (фактілер, дәйексөздер, статистика, зерттеу барысында алынған деректер және басқа да материалдар).

Қорытынды бөлім:

- дәлелдей алған жұмысыңызды қорытындылаңыз және оның қазіргі заман үшін, өзіңіз үшін маңыздылығын түсіндіріңіз. 

• Қолданылған әдебиеттер тізімі.

Эссе тақырыптары:

1. Жасушалық циклдің қай кезеңінде хромосомалардың жиналуы аяқталады? Бұл қалай түсіндіріледі?
2. Геннің экспрессиясы кезінде хромосомалық материал неліктен ыдырайды немесе декондинсерленеді?
3. Генетикалық материалдың қандай негізгі құрылым кезеңдерін атауға болады? Биологиялық маңызы.
4. Метафазалық хромосомалардың құрылыс ерекшеліктері қандай және ол немен байланысты?
5. Диаметрі 10 мм фибриллалардың ұйымдасу ерекшеліктері неде?
6. Диаметрі 30 мм талшықтардың ұйымдасуы қандай және ол немен байланысты?
7. Хромосомалардың Париждік жіктелуі туралы түсінік.
8. Хромосомалардың Денверлік жіктелуінің маңызы.

1. Альбомға генетикалық материалдың ұйымдасу кезеңдерін салу, белгілеу және сипаттау.

Таратылатын материалдар:  Оқытушының жетекшілігімен студенттердің өз бетінше атқаратын жұмысына арналған әдістемелік нұсқаулық, тапсырманы орындау үшін сұрақтар.

Әдебиет:

Негізгі:

1. Бегімқұл Б.К. Медициналық генетика негіздері (Мәтін) оқулық/ Б.К. Бегімқұл, С.Төлегенов, 2008, Фолиант. – 336 б.
2. Әбилаев С.А. Молекулалық биология және генетика(Мәтін) – оқулық / Әбилаев С.А., 2008, «Асқаралы» баспасы.  -424б.
3. Әбилаев С.А. Молекулалық биология және генетика(Мәтін) оқулық/ Сәтбай Аққажыұлы Әбилаев, 2010. -388 б.

Қосымша:

1. Есіркепов М.М. Жасушаның молекулалық биологиясы (Мәтін): Оқу құралы/ Есіркепов М.М., 2013, АҚНҰР. -132б.
2. Қуандықов Е.Ө. Молекулалық биология негіздері (дәрістер жинағы) : оқу құралы / Е. Ө. Қуандықов, Л. Е. Аманжолова. - Алматы: Эверо, 2008. - 224 б.
3. Акуленко Л.В. Биология медициналық генетика  негіздерімен (Мәтін): оқулық/ Акуленко Л.В., И.В. Угаров; ред.: О.О.Янушевич, С.Д. Арутюнов,  2016, ГЭОТАР-Медиа. -416 б.
4. Иманова Д.Н. Молекулалық биология, медициналық  генетика(Мәтін): Оқу қуралы/ Д.Н. Иманова( и др.), 2013, АҚНҰР. -230б.
5. Әбилаев С. Молекулалық биология және генетика (Мәтін): Оқу / Әбилаев С., 2013, - 445 б.
6. Медицина мен биологиядағы зерттеудің молекулярлық-генетикалық әдістері  = Молекулярно-генетические методы исследования в медицине и биологии : халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары 23-24 ақпан 2012 ж. / КГМУ. - Қарағанды : ҚММУ баспасы, 2012. - 176 б.
7. Ньюссбаум Р.Л. Медициналық генетика  (Мәтін) оқу құралы / Ньюссбаум Р.Л., Мак-Иннес Р.Р., Виллард Х.Ф.; орыс тіл бас. Ред Н.П. Бочков; қазақ тіл. аударған А.А. Теребеков, 2014, ГЭОТАР-Медиа. -528 б.

Бақылау:

Аралық бақылауға арналған сұрақтар:

1. Гендердің қасиеттері.

2. Геннің функциональды жіктелуі.

3. Геннің хромосомада орналасу орны калай аталады?

4. Хроматин, гетерохроматин, эухроматин ұғымдарына түсінік беріңіз.