Определение понятий «информация» и «научная информация»

Лекция

1. Определение понятий «информация» и «научная информация».

Латын сөзінен informatio,

Ақпарат – бұл бізді қоршаған әлем және ондағы процестер туралы белгілі бір дерек. Ақпарат – кез келген жүйенің қоршаған ортадан қабылдайтын (кіріс ақпараты), қоршаған ортаға беретін (шығыс ақпарат) немесе белгілі бір жүйенің ішінде сақталатын сигналдардың, мәліметтердің (деректердің) кез келген жиынтығы (ішкі ақпарат).

Ғылыми ақпарат – ғылыми таным процесінде алынған және табиғат, қоғам және ойлау құбылыстары мен заңдылықтарын бейнелейтін логикалық ұйымдастырылған ақпарат.

Ақпараттың келесі түрлері бар:

- Құжаттар

- Суреттер

- Мәтіндер

- Дыбыстық және

- Жарық

- Сигналдар

- Энергетикалық  және жүйке

- Импульстар және т. Б

2. Свойства информации. Требования, предъявляемые к научной информации.

Ақпараттың қасиеттері:

Ақпарат объективті, егер ол біреудің пікіріне мен талқылауына тәуелді болмаса.

Ақпарат қазіргі уақытта қажет болса, өзекті болып табылады.

Шешім қабылдау үшін жеткілікті болса, ақпарат Толық болады Уақытылық (своевременность) – белгіленген уақытында қолжетімді болуы.

Ақпарат сенімді, егер шынайы жағдайды көрсетсе.

Ақпарат түсінікті, егер ол адамға түсінікті тілде көрсетілсе

Ақпарат қол жетімді, егер оны алу мүмкіндігі болса,

Қауіпсіздік – рұқсатсыз пайдалану немесе өзгерту мүмкіндігін сипаттайтын қасиет.

Эргономика – ақпараттың пішіні мен көлемінің ыңғайлы болса

Сәйкестік – ақпараттың көрсетілетін объектіге немесе құбылысқа біржақты сәйкес келу қасиеті.

Ғылыми ақпаратқа қойылатын талаптар:

- Объективтілік;

- Пайдалылық немесе өзектілік (Полезность или релевантность);

- Дәлдік (Точность); 

- Сенімділік (Достоверность);

- Толықтығы (Полнота);

- Өзектілігі немесе уақтылығы (Актуальность или своевременность);

- Қолжетімділігі (Доступность);

- Қорғалуы (Защищенность); 

- Эргономичность;

- Айқындылығы (Понятность);

- Бірегейлігі (Однозначность).

3. Источники научной информации и их классификация по различным основаниям.

Ғылыми ақпарат көздері – белгілі бір ақпаратты қамтитын тасымалдаушылар. Негізгі дереккөздерге диссертациялар, статья, кез келген зерттеу жұмыстары туралы есеп (отчет) және аналитикалық материалдар кіреді.

Жоғарыда айтылғандардың барлығы бастапқы және қайталама болып бөлінеді. Бастапқы құжаттарға ғылыми зерттеулер нәтижелерінің мәнін тікелей жеткізетін негізгі ақпаратты қамтитын материал кіреді. Қосымша құжаттар зерттеушілер алған ақпараттың қалай талданғаны, қандай логикалық байланыстар табылғандығы және т.б. туралы айтады. Олар кез-келген процесс немесе оқиға туралы деректерді тез алуға мүмкіндік береді, сонымен қатар негізгі тезистерді қысқаша оқуға мүмкіндік береді.

Классификация источников:

Монография – кітап басылымы. Көбінесе авторлар ұжымы жазады.

Реферат – бұл зерттеу туралы негізгі ойларды қамтитын брошюра.

Еңбектер жинағы –белгілі бір тақырып бойынша зерттеу жүргізілген материалдарды қамтитын жинақ.

Жиналыс конференциясының материалдары – бұл белгілі бір ғылыми оқиғаның нәтижелерін қамтитын мерзімді емес жинақтар.

Тезистер – негізгі ақпараттың қысқаша мазмұны, онда әлі жарияланбаған материалдар бар.

Публицистикалық басылымдар – қол жетімді түрде ұсынылған басылым. Мысалы, ELibrary электронды кітапханасы.

Жаппай (массовая)

Арнайы.

Құпия.