Педагог еңбегің ғылыми ұйымдастыруын анықтау және бағалау әдістемесі

1. Зерттеу қызметін ғылыми ұйымдастырудың теориялық негіздері

1.1 Зерттеу қызметін ғылыми ұйымдастырудың мәні

Зерттеу қызметін ғылыми ұйымдастырудың ұйымдастырудың мәні. Оқытушыны педагогикалық еңбекті ғылыми ұйымдастыру мен  таныстыру, ең алдымен, оны ғылыми білімнің осы саласының негізгі ұғымдары мен категориялары курсына енгізуді талап етеді. Педагогикалық еңбекті ғылыми ұйымдастыру  ұғымының мәнін ашу үшін терминдердің әрқайсысының – «еңбек», «ұйым», «ғылым», «педагогикалық» мағынасын ғана емес, сонымен бірге жалпы тұтастығын да түсіну керек.

Еңбек кең мағынада - бұл адамның мақсатқа сай қызметі. К.Маркс бойынша еңбек процесі үш элементті қамтиды: мақсатты қызмет, немесе еңбектің өзі, еңбек объектісі, еңбек құралдары мен шарттары.

Еңбек тар мағынада - бұл адамның материалдық немесе рухани құндылықтарды өндірумен байланысты формаларының бірі ғана. Әр түрлі себептерге байланысты адам әрекеті физикалық және ақыл-ой, материалдық және рухани, ойын, оқу, еңбек, қоғам және т.б. болып бөлінеді.

Педагогикалық еңбек- бұл оның кең түсінігіндегі жұмыс түрлерінің бірі, мұнда оқытушы мен студенттер белсенді өзара (соңғылары тек объект ретінде ғана емес, сонымен қатар қызмет субъектілері ретінде әрекет етеді), материалдық және рухани құралдар, еңбек жағдайларымен әрекеттеседі. Материалдық өндіріс саласындағы енбекті ғылыми ұйымдастыру (ЕҒҰ) дан айырмашылығы, ПЕҒҰ еңбекті екі жақты ұйымдастыруды қажет етеді: бір жағынан  оқытушылар, ал екінші жағынан студенттер. ЕҒҰ, мұғалімді жоққа шығармайды, керісінше, білім алушының ПЕҒҰ проблемасының салыстырмалы түрде дербес дамуын болжайды. Осыған байланысты ПЕҒҰ құрылымы өзінің ерекшелігімен  ЕҒҰ-дан ерекшеленеді.

Еңбек пәніне, бұл жағдайда студенттерге әсер ете отырып, білім беруші еңбек пәнін де, өзін де өзгертеді. Педагогикадағы бұл процесс өте ерекше. Ол уақыт және кеңістікте өзгеше атмосфераға толы болып ұйымдастырылады.

Оқытушының жұмысының сипаты, оның тиімділігі көп, басқа мамандарда уақыт бойынша бөлінген және нақты есепке алу қиын. Біз айтамыз: білім берушінің жұмыс уақыты жұмыс кестесімен реттеледі. Бірақ білім беруші сабақта, экскурсияда, жорықта ғана емес, үйде де жұмыс істейді. Педагогикалық жұмыстың ерекшеліктерінің бірі - оның нәтижелері, әдетте, уақытында кешіктірілуі.

Педагогикалық іс – әрекеттің объектісі өте ерекше - студент, ол сонымен бірге оның субъектісі болып табылады. Оқу үрдісіндегі білім алушының белсенділігі көптеген факторларға байланысты. Олардың ішінде ұйымшылдық пен білім алу, өз бетінше білім алу қабілеті ерекше мәнге ие, бұл өз кезегінде оқыту мен тәрбиенің нәтижесі.

Жалпы мағынада, «ұйым» ұғымын, бір жағынан, ішкі тәртіп, тұтас бөліктердің өзара әрекеттесуінің үйлесімділігі, екінші жағынан, тұтас бөліктер арасындағы қатынастарды қалыптастыруға және жетілдіруге әкелетін процестер мен әрекеттер жиынтығы ретінде түсіну керек.

Ұйымның екі аспектісі бар: тапсырыс беру және бағдарлау. Тапсырыс сандық түрде жүйенің ұйымдастырылу мөлшері, яғни оның белгілі бір күйі ретінде анықталады. Бағдарлау ұйымның қоршаған орта жағдайларына сәйкестігін немесе сәйкес еместігін сипаттайды.

Еңбекті ұйымдастырудағы «педагогикалық» термині бұл жағдайда ЕҒҰ-ның жалпы идеялары педагогикалық еңбектің ерекшелігін ескере отырып, өзгертілгенін көрсетеді. Кез келген жұмысты ұйымдастыруда жалпыға ортақ, негізінен ұқсас, нақты нәрселер көп. Сонымен қатар, бұл нақты, дерексіз тұжырымдамадан белгілі бір категорияға ауысудың көрсеткіші болып табылатын елемеуге болмайды.

«Ұйымдастыру» ұғымы ұйымдастырушылық қабілеттердің болуымен сипатталатын және өзінің басқалардың іс-әрекетін, мінез-құлқын ұйымдастыру қабілетінде көрінетін оқытушының жеке басының интегративті қасиетін білдіреді.

 Сонымен қатар, бұл жеке тұлғаның белгілі бір сапалық жағдайы, оның реттелген іс-әрекеттер мен мінез-құлықты жүзеге асыру мүмкіндіктері. Ұйымдастыру-бұл жеке тұлғаның күрделі қасиеті (сапасы), ол әр түрлі белгілердің жиынтығы, олардың органикалық бірлігіндегі жеке тұлғалық белгілер. Бұл өзара әрекеттесу процесінде ұйымдастырушылық қабілеттер мен қасиеттер бір-бірін өзара байытады, осылайша ұйым деп аталатын жаңа сапаға айналады.