Стратегиясын таңдауға мәтін жанрының әсерін

КІРІСПЕ

Аударма стратегиясы сияқты мұндай тұжырымдама жалпы аударма практикасында бұрыннан берік орнықты. Ол белгілі бір мәтінмен жұмыс жасау процесінде аудармашының іс-әрекетінің мәні мен тәртібін білдіреді. Бұл жағдайда «аудармашының іс-әрекеті» ұғымын қолдану орынды.

Ең алдымен, аударма стратегиясы мен аударма қызметі сияқты ұғымдардың нақты шекараларын анықтау қажет. Аударма әрекеттері аударма жасауға мүмкіндік беретін белгілі бір әрекеттер жиынтығын білдіреді, ал аударма стратегиясы дегеніміз - белгілі бір мәтінді немесе топтарға біріктірілген мәтіндерді аудару үшін аудармашы әдейі таңдап алған белгілі бір іс-әрекеттер алгоритмі.

Мәселенің өзектілігі. Аударма - мәтіннің мағынасын бір тілде (бастапқы тілде) түсіндіру және басқа тілде (аударма тілінде) жаңа, баламалы мәтін құру қызметі.

Аударманың мақсаты - түпнұсқа мен аударылған мәтіннің эквиваленттік байланысын орнату (екі мәтіннің де мағынасы бірдей болу үшін). Бұл шектеулерге мәтінмән, бастапқы тілдің грамматикалық ережелері, жазу дәстүрлері, оның идиомалары және т.б.

Оқу барысында шындық туралы білімдер тереңдей түседі. Бірақ бұл, біріншіден, таным процесінде қолданылатын психикалық іс-әрекеттер зерттелетін объектінің, құбылыстың немесе байланыстың қиялдағы мәнін емес, объективті бейнелегенде, екіншіден, егер олар дұрыс таңдалған сөздер болса, белгілеу немесе сөз тіркестері анықталатын тұжырымдаманың мәнін жеткілікті түрде білдіреді. Басқаша айтқанда, белгілі бір теорияның бір бөлігі ретінде ғана өзінің нақты психикалық-сөйлеу тіршілігін алатын ұғымдар «салыстырмалы түрде айқын және тұрақты мазмұнға және салыстырмалы түрде айқындалған көлемге» ие болуы керек. Тек осы жағдайда ғана олардың жиынтығынан осы теория зерттейтін объектілер туралы жаңа білімді логикалық түрде шығаруға болады. Ұғымдар белгілі бір сәтте объектіні немесе құбылысты тану нәтижесін білдіреді.

Қазіргі аударма ісінде аударма процесін сипаттау үшін «аударма стратегиясы» сөз тіркесі кеңінен қолданылады. Ол ғылыми және оқу әдебиеттерінде, сондай-ақ әр түрлі нормативтік құжаттарда - оқу жоспарларында, жоспарларда, емтихан билеттерінде және т.б. Қолданылуы сөзсіз болатын бұл сөз тіркестері терминологиялық, ал ол білдіретін ұғым - аударма ісінің іргелі тұжырымдамаларына жататындығын анық айтады. Алайда, аударма ғылымы аударма стратегиясы арқылы нақты нені түсінетінін білуге ​​тырысқан кезде және осы тіркесті қолдану қаншалықты біздің шындық туралы білімімізді тереңдетеді (бұл жағдайда аударма процесі), бір мағыналы емес көрініс пайда болады.

Аударма практикасында аударма стратегиясының тұжырымдамасы бұрыннан қалыптасқан. Алайда аударма стратегиясының тұжырымдамасы аудармашылардың назарына жақында түсті. Сонымен бірге біз «аударма стратегиясы» тұжырымдамасының теориялық негіздемелерімен сирек кездестіреміз. Сонымен қатар, стратегияларды талқылау кезінде нұсқамалық ұсыныстар басым болады. Мүмкін, бұл оның мәні аудармашының практикалық іс-әрекетінен туындайтындықтан және өзінен-өзі айқын болып көрінетіндіктен болуы мүмкін. Аудармашы көбінесе тек өзінің біліміне, мәнеріне, сөздік қорына сүйеніп, аударма стратегиясын елемейді. Бұл көптеген стилистикалық және грамматикалық қателіктерге алып келеді.

Жұмыстың мақсаты:аударма стратегиясын таңдауға мәтін жанрының әсерін ашу. Осыған байланысты келесі міндеттерді шешу қажет:

• «Аударма стратегиясы» тұжырымдамасын анықтау мәселесін кеңейту;
• «Аударма стратегиясы» тұжырымдамасы туралы әртүрлі аудармашылардың көзқарастарын қарастыру;
• «Аударма стратегиясының» негізгі кезеңдерін анықтау;
• Зерттеу қорытындыларын тұжырымдау.

Жұмыстың ғылыми маңыздылығы. Жұмыс барысында алынған қол жетімді тұжырымдамалар мен нәтижелер аударма ісі саласындағы мәселелерді шешуге көмектесте алады, аударманың стилистикалық және лингвистикалық аспектілері аудармада әлі толық зерттелмеген, аудармаға араласу түрлеріндегі аударма стратегиялары қарастырылады. Осы зерттеудің нәтижелері аударманы аз да болса білуге ықпал етуі мүмкін.