Негізгі құралдарды есепке алу ерекшеліктері
Автор: Lajew • Сентябрь 28, 2023 • Лекция • 7,630 Слов (31 Страниц) • 48 Просмотры
ДӘРІС 4. НЕГІЗГІ ҚҰРАЛДАРДЫ ЕСЕПКЕ АЛУДЫҢ ЕСЕП САЯСАТЫ
4.1. Негізгі құралдарды есепке алу ерекшеліктері
Негізгі құралдарды есепке алу IAS 16 «Негізгі құралдар» ХҚЕС сәйкес жүргізіледі.
Анықтамасы
Негізгі құралдар-бұл материалдық активтер:
1) тауарларды немесе қызметтерді өндіруде немесе жеткізуде пайдалануға, басқа тұлғаларға жалға беруге немесе әкімшілік мақсаттарға арналған және
2) бір кезеңнен астам уақыт ішінде пайдаланылады деп күтілуде.
Негізгі құралдар объектілерін активтермен тану бір мезгілде екі шартты орындауды көздейді:
- болашақта экономикалық пайда алу ықтималдығы; және
- кәсіпорын үшін активтің өзіндік құнын бағалаудың сенімділігі.
Негізгі құралдар объектілеріне материалдық - заттай нысаны бар активтер: жылжымайтын мүлік (жер, ғимараттар, құрылыстар және жермен байланысты басқа да объектілер); көлік құралдары; машиналар мен жабдықтар; өзге де негізгі құралдар; көпжылдық екпелер; сондай-ақ ұйымның қызметінде тауарларды өндіру, қызметтер көрсету немесе сату үшін, сондай-ақ пайдалану мерзімі күнтізбелік бір жылдан асатын басқа ұйымдарға жалға беру үшін немесе әкімшілік мақсаттарда пайдаланылатын өзге де мүлік жатады.
Қолданылатын терминдер
Негізгі қызмет - кәсіпорын жарғысында көзделген басқа да қызметтерді көрсету түріндегі кәсіпорын қызметінің негізгі түрі болып табылатын процестер.
Инфрақұрылымдық қызмет-жүзеге асырылуы жарғылық қызметті сүйемелдеуге және қолдауға бағытталған процестер (әкімшілік және қосалқы).
Амортизацияланатын құн-активтің бастапқы құны немесе оның тарату құнын шегергендегі бастапқы құн ретінде пайдаланылатын басқа сома.
Амортизация-активтің амортизацияланатын құнын оның пайдалы қызмет мерзімі ішінде жүйелі бөлу.
Баланстық құн-кез келген жинақталған амортизация мен құнсызданудан жинақталған шығын шегерілгеннен кейін актив танылатын сома.
Өтелетін құн-екі мәннен: сатуға арналған шығыстарды шегергендегі активтің әділ құнынан немесе оны пайдаланудан түскен құннан көп.
Активтің қалдық (тарату) құны - активтің пайдалы қызмет мерзімі аяқталғаннан кейін оның түпкілікті шығуынан, шығу бойынша болжамды шығындарды шегергеннен кейін алынуы күтілетін болжамды таза сома.
Өзіндік құн-бұл төлген ақша қаражатының немесе ақша қаражатының баламаларының сомасы немесе активті сатып алу немесе салу кезінде оны сатып алу үшін берілген басқа қарсы берудің әділ құны.
Әділ құн-жақсы хабардар, осындай мәміле жасауға ниет білдірген және бір-бірінен тәуелсіз тараптар арасында мәміле жасау кезінде активті айырбастауға болатын сома.
Пайдалы қызмет мерзімі-бұл активті пайдалану үшін қол жетімді болатын уақыт кезеңі немесе кәсіпорын активті пайдаланудан алуды күтетін өнім бірліктерінің немесе ұқсас бірліктердің саны
Құнсызданудан болатын шығын-активтің баланстық құны оның өтелетін сомасынан асатын сома. Жіктелуі
Нысаналы мақсаты мен функцияларына қарай Негізгі құралдар мынадай топтарға бөлінеді:
№ п/п | Топ атауы | Негізгі қорлар атауы |
1 | Жер | Ғимараттар мен құрылыстар және іргелес аумақтар орналасқан жер учаскелері |
2 | Ғимараттар: | |
2.1 | Әкімшілік ғимараттар әкімшілік, оқу-көмекші орталықтар | Әкімшілік ғимараттар әкімшілік, оқу-көмекші орталықтар |
2.2 | Өндірістік ғимараттар өндірістік үй-жайлар, зертханалар және т. б. | Өндірістік ғимараттар өндірістік үй-жайлар, зертханалар және т. б. |
2.3 | Қызметкерлерге арналған жатақхана жатақханалары | Қызметкерлерге арналған жатақхана жатақханалары |
2.4 | Тұрғын үйлердегі пәтерлер қызметкерлерге арналған тұрғын үй | Тұрғын үйлердегі пәтерлер қызметкерлерге арналған тұрғын үй |
2.5 | Басқа ғимараттар жабық Көмір қоймасы, сақтау орны, қызметтік көлікке арналған гараждар, материалдық-техникалық қойма және т. б. | Басқа ғимараттар жабық Көмір қоймасы, сақтау орны, қызметтік көлікке арналған гараждар, материалдық-техникалық қойма және т. б. |
3 | Құрылыстар: | |
Беру құрылғылары | Сыртқы электрмен жабдықтау | |
Су құбыры және кәріз жүйесі | ||
3.1 | Құрылымдық кабельдік жүйе және деректерді беру жүйесі | |
Теплотрасса | ||
3.2 | Басқа да құрылыстар | Спорт құрылыстары, уақытша спорт құрылыстары, жылыту, желдету, электрмен жабдықтау, телефондандыру, ауа баптау, бейнебақылау, спутниктік теледидар, радио хабар тарату, автоматты өрт сигнализациясы жүйелері және т. б. трансформаторлық қосалқы станция |
4 | Машиналар мен жабдықтар: | |
4.1 | Жеңіл көлік құралдары, жүк автомобильдері, шағын автобустар, арнайы техника және т. б. | Жеңіл көлік құралдары, жүк автомобильдері, шағын автобустар, арнайы техника және т. б. |
4.2 | Кеңсе жабдықтары және есептеу техникасы | Компьютерлер мен серверлердің барлық түрлері, перифериялық құрылғылар мен деректерді өңдеу жабдығы (принтерлер, сканерлер, плоттерлер, дискілі және таспалы жинақтағыштар, ақпаратты резервтік сақтау құрылғылары) мультимедиялық құрылғылар, көшіру-көбейту техникасы, Ноутбуктер |
4.3 | Өзгелері | Басқа зертханалық керек-жарақтар |
4.4 | Өзге де машиналар мен жабдықтар | Жылу механикалық және гидравликалық жабдықтар (қозғалтқыштар, сорғылар, компрессорлар және т. б.) жалпы мақсаттағы жабдықтар электронды және электрлік модемдер, аналогты телефон аппараттары, факстар және т. б. |
Басқа топтарға енгізілмеген өзге де жабдықтар | ||
5 | Басқа да негізгі құралдар | Жиһаз (кеңсе, арнайы және тұрғын үй мақсатындағы және т. б.) |
Өндірістік құрал-саймандар, керек-жарақтар, құрал-саймандар және т. б. | ||
Басқа топтарға енгізілмеген | ||
6 | Аяқталмаған күрделі құрылыс | Оқу корпустарын салу, кітапхана салу, спорт алаңдарын салу, жатақханалар салу, басқа да инфрақұрылымдық ғимараттар мен құрылыстар салу |
Жер мен ғимараттар бөлінетін активтер болып табылады және олар бірге сатып алынса да бөлек есептеледі.
...