Элемент-органикалық косылыстар

ЭЛЕМЕНТ-ОРГАНИКАЛЫҚ ҚОСЫЛЫСТАР – құрамында элемент – көміртек байланысы бар органикалық заттар. Э.-о. қ-дың реакциясы және қасиеттері негізінен элемент – көміртек байланысына тәуелді. Э.-о. қ-дың негізгі түрлеріне типтік алкильді (арильді) қосылыстар, ацеленидтер (Cu2C2), металл карбонилдері Nі(CO)4, т.б. жатады. Бір қосылыс құрамында бір-бірімен тікелей немесе көміртек атомдары арқылы байланысқан бір немесе әр түрлі элементтердің бірнеше атомдары (Lі2CH2 дилитийметан, кремний-органикалық қосылыстар) болады. Э.-о. қ-ды алудың тех. маңызды әдістері – металдар амальгамаларының галоген алкилдермен реакциясы, т.б. (тетраэтил қорғасын синтезі). Э.-о. қ-дың тіршілік әрекеті процестерінде маңызы зор. Мыс., фосфор-органик. қосылыстар адам мен жануарларда көмірсулар алмасуына қатысады. Күшәла, сүрме, алтын, қорғасын қосылыстары химиятерапияда, кремний қосылыстары жасанды каучук және жағар май өндірісінде, фосфор қосылыстары инсектицидтер ретінде, алюминий қосылыстары полимерлер синтезінде, магний, литий, мырыш қосылыстары органик. синтезде қолданылады.

По характеру связи они разделяются на 2 типа: 1) с σ-связью (например, (СН3)3Al, C2H5MgI, C4H9Li) и 2) с π-связью (например, ферроцен и бис-π-аллил-никель). Соединения первого типа образуют преимущественно непереходные металлы, соединения второго типа — переходные. Известны полные МОС , содержащие только связи углерод-металл и переходные, содержащие также связь металл-гетероатом (обычно — галоген). Металлоорганические соединения широко применяют для самых разнообразных синтезов и в различных производствах.

В МОС первого типа полярность и реакционная способность связей металл-углерод в гетеролитических реакциях убывает при переходе сверху вниз для соединений IIб и III групп