Радиоактивті сәулелердің

Жоспар

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім

1. Радиоактивті сәулелердің сипаттамалары
2. Радиоактивтік түрленулер
3. Радиоактивті сәулелердің заттармен әрекеттесуі
4. Радиоактивті сәулеленудің адамға әсері

1. Қорытынды
2. Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Радиоактивтілік бұл энергияның өздігінен шығуы белгілі бір материалдардың қасиеті. Бұл субатомиялық корпускулалар немесе бөлшектер түрінде немесе электромагниттік сәулелену түрінде көрінеді. Бұл атом энергиясының тұрақсыздығына байланысты құбылыс; яғни атом ядролары туралы.

Радиоактивті элементтің тұрақсыз ядросы өзінің энергетикалық тұрақтылығына жеткенше ыдырап, радиоактивтілік шығарады. Радиоактивті шығарындылар жоғары энергия құрамына ие, бұл оларға әсер ететін заттарға әсер ететін жоғары иондаушы күш береді. Радиоактивтілікті Антуан Беккерель 1896 жылы уранның флуоресценттігімен тәжірибе жасау кезінде ашты. Кейінірек Эрнест Резерфорд α және called деп атаған ядролық сәулеленудің екі түрінің бар екендігін анықтады. Бұл эксперименталды қорытынды 1899 жылы жарияланған. 

Табиғи радиоактивтілік дегеніміз - табиғатта адамның араласуынсыз кездеседі; ал жасанды радиоактивтілік адамның араласуымен пайда болады. Біріншісі табиғи радиоизотоптарда, ал екіншісі жасанды радиоизотоптарда және супермассалық элементтерде анықталады.

Көптеген радиоизотоптар зиянсыз және медицинада қолданылады. Көміртек-14 және калий-40 сияқты басқалары заттар мен топырақ қабаттарын анықтау үшін пайдалы.

Радиоактивтіліктің энергияны өндіру сияқты адамға пайдалы көптеген қосымшалары болғанымен, оның өліміне әкелетін зиянды әсерлері де бар. Мысалы, егер сәулелену дозасы жоғары болса, жағымсыз мутациялардың немесе қатерлі ісіктердің пайда болу ықтималдығы шамадан тыс артады.

Негізгі бөлім

1. Радиоактивті сәулелердің сипаттамалары.

Радиоактивті сәулелер көзге көрінбейді. Ол затқа әсер еткен кезде болатын, әртүрлі құбылыстардың көмегімен байқалады. Радиоактивті сәулелерге электр өрісімен әсер еткенде, олар әртүрлі бағытқа бағытталған екі сәуле шоғырларына бөлінетіндігі байқалған. Бұл олардың біреуінің оң зарядталғанын, ал екіншісінің – теріс зарядқа ие болатындығын білдіреді. Сонымен қатар оларды магнит өрісіне орналастыру арқылы, олардың табиғатының да біркелкі болмайтындығы және массалары әртүрлі болатындығы анықталған (альфа- және бета-сәулелер).

Кейіннен радиоактивті сәуленің үшінші компоненті ашылды. Олар рентген сәулелеріне ұқсас, бірақ олардың жиілігі және сәйкесінше өту қабілеті жоғары. Олар – Гамма сәулелері деп аталады.

Радиоактивті изотоптар ағзаға химиялық қасиеттеріне сәйкес әсер етеді. Оларды, изотоптардың сәулеленуін фотопластинкада тіркейтін авторадиография әдісімен немесе арнай санағыштардың көмегімен сәлеленуі бойынша анықтайды.

Иондаушы радиация өзінің физикалық табиғаты жағынан әртүрлі болып келетін сәулелердің түрлерін біріктіреді. Олар электромагнитті (рентгендік және гамма сәулелер) және корпускулярлы болып бөлінеді.

Рентген және гамма - сәулелерінің іс жүзінде бір-бірінен айырмашылығы болмайды. Жалғыз айрмашылығы – олардың түзілу жолдарында: рентген сәулелері электронды аппараттардың көмегімен алынса, гамма сәулелері тұрақсыз немесе радиоактивті изотоптармен шығарылады. Рентген және гамма сәулелері энергия шоғырлары түрінде шығарылады және кванттар деп аталады. Мысалы, Co – 60 изотопының гамма-квант энергиясы 1330 000 эВ.

Күн – рентген сәулелерінің негізгі көзі болып табылады. Ол жер бетіне жеткенше жолындағы жер атмосферасына сіңіріліп, қуаты төмендейді. Олай болмаған жағдайда жер бетіндегі тірі ағзаларға зиянды әсерін тигізер еді.