Көру түтіктерінің оптикалық қасиеттерін зерттеу

                         Әбілқас Сағынов атындағы

                 Қарағанды техникалық университеті

                                                                                     МІ және Г кафедрасы                        

   Зертханалық жұмыс №2

        Пәні:Инструменттану

        Тақырыбы: Көру түтіктерінің оптикалық қасиеттерін зерттеу 

                                                                             Орындаған: Жамалидденова Г. Қ

                                                                                                 ГиК21-1

                                                                             Қабылдаған: Жумадилова Д. Қ

                                                  2022

Зертханалық жұмыс №2

Тақырыбы: Көру түтіктерінің оптикалық қасиеттерін зерттеу

Зертханалық жұмыстың мақсаты:

- геодезиялық аспаптардың көру түтігінің негізгі оптикалық қасиеттерін анықтау әдістерін зерттеу;

- теодолит көру түтігінің оптикалық қасиеттерін зерттеу;

- көру түтігінің оптикалық қасиеттерін зерттеу.

Зертханалық жұмысты орындау жоспары:

1. Көру түтігінің ұлғаюын кіру және шығу қарашықтарының диаметрлерін салыстыру арқылы анықтау.

2. Анықтау объектив пен окулярдың фокустық ұзындығын тікелей өлшеу арқылы көру түтігінің ұлғаюы.

3. Рельстегі көру түтігінің ұлғаюын анықтау.

4. Теодолиттің көру түтігінің көру өрісінің бұрышын анықтау.

5. Нивелирдің көру түтігінің көру өрісінің бұрыштарын анықтаңыз.

Зертханалық жұмысты орындау тәртібі

      1. Көру түтігінің ұлғаюын анықтау. Көру түтігінің қалыпты (телес-көшірмелі) ұлғаюы құрылғының зауыттық сипаттамасында көрсетіледі. Сипаттама болмаған кезде құбырдың ұлғаюын бірнеше жолмен анықтауға болады.

      1.1 Кіру және шығу қарашықтарының диаметрлерін салыстыру арқылы теодолиттің (деңгейдің) көру түтігінің ұлғаюын анықтау. Көру түтігінің D кірісінің қарашығы-ішкі диаметрі циркульмен және сызғышпен 0,5 мм дәлдікпен өлшенетін линзаның жақтауы. шығу оқушысының диаметрін анықтау үшін құбыр алыстағы затқа бағытталған және оның линзасы ашық фонға бағытталған. Окулярдың артында қағаздан (калькадан) жасалған экран Визир осіне перпендикуляр орнатылады және оны баяу жылжытады, экранда шығудың қарашығы болып табылатын жарқын шеңбердің айқын бейнесіне қол жеткізеді, оның диаметрі d циркульмен және көлденең масштабпен 0,1 мм дәлдікпен өлшенеді.

Гн құбырының қалыпты өсуін есептеңіз

                                 [pic 1] ,                                                                              (1.1)

мұндағы D-кіру қарашығының диаметрі, мм;

d-шығу қарашығының диаметрі, мм.

Сипатталған әдіс екінші белгінің 1-2 бірлігінің қателігімен құбырдың ұлғаюын анықтауға мүмкіндік береді.

       1.2 Объектив пен окулярдың фокустық ұзындығын тікелей өлшеу арқылы теодолит (деңгей) көру түтігінің ұлғаюын анықтау. Әдістің мәні мынада: миллиметрлік бөлімдері бар сызғыш объектив пен окулярдың фокустық ұзындығын өлшейді. Линзаның фокустық қашықтығы - линзадан құбыр жіптерінің бекітілген тор бұрандаларына дейінгі қашықтық, окулярдың фокустық қашықтығы-тордың түзету бұрандаларынан окулярға дейін.