Компьютерлік тораптар

Лекция тезистері

1. Кіріспе

1.1. Зерттеу пәні мен дисциплина құрылымы,оның басқа дисциплиналармен байланысы.

«Компьютерлік желілер» дисциплинасының мақсаты компьтерлі желілерді жасау,дербес компьютердің желі ішінде жұмыс істеуін,жаңа компьютер технологияларымен танысу,локальді желіде практикалық жұмыс жасау принциптерін үйрену болып табылады.

«Компьютерлік желілер» дисциплинасы келесі негізгі бөлімдерден тұрады:

• Кіріспе
• Компьютерлік желілерді құратырудың негіздірі 
• Желілік шешімдерді стандарттау
• Компьютерлік желілердің аппаратты нәрселері
• Локальді желілерді жасаудың технологиялары мен функциялары
• Глобальді желлерлі жасаудың технологиялары мен функциялары
• Желілік програмное обеспечение

Бұл дисциплинаны алдында келесі дисциплиналар өтілуі тиіс: «Информатика», «Алгоритмдік тілдерде программалау», «Есептеуіш желілер мен жүйелерді құру».

«Компьютерлік желілер» дисциплинасын алган білім студенттердем  диплом кезінде қолданылуы мүмкін.

Дисциплинаны өту кезінде студенттер міндетті:  

• Компьютерлік жүйелер класификациясын,жаңа жүйелер ерекшеліктерін, компьютерлік жүйелердің апаратты жән программалық жабдықталуын білу;
• Жаңа операциялық жүйелерде желілік аппараттық нәрслерді орнтуды білу;
• Локальді желіні жасауды білу;

1.1. Компьютерлік желілерді тағайындау

Информацялық есептеуіш желілердің басты мақсаты қолданушыларға жеңіл де ыңғайлы түрде желілідегі ресурстарға қол жеткізуді ұйымдастыру.

Соңғы кезде желілердің көпшілігі информациялық қамту сферасында жұмыс жасайды.

Желелік ресурстар (network resources) – желідегі информация мен қызметтер.

Ресурстарды бөлу  (sharing) – ресурстар желіде қол жетмді болу амалы. Желінің басты жасалу мақсаты ресурстардың ортақ болуын жасау.

Локальді есептеуіш желі (Local Area Network,LAN)  -  бір физиалық желіге жататын копьютерлер және құрылғылар жинағы. Локальді желілер бірлескен және глобальді желлер құрудың базасы болып табылады.

Абонент (түйін, хост, станция) — мағлұматтармен алысуға қатысатын,желіге қосылған құрылғы. Одан әрі текстте «абонент» термині орнына «комьютер» термині қолданылады.

Сервер деп өз ресурстарын басқа абоненттерге беріп,өзі олардың ресурстарын қоланбайтын абонентті айтады. Осылай ол желіде жұмыс жасайды. Желіде бірнеше сервер болуы мүмкін және оың ең мықты компьютер болы міндетті емес. Ерекше(dedicated) сервер — теқ қана желі мәселелерімен айналысатын сервер. Ерекшеленбеген сервер желігем қызмет жасаудан бөлек басқа мақсаттарды орындайды. Спецификалық сервер типі — желілік принтер.

Қолданушы деп желіні қолданатын абонентті атайды. Қолданушы компьютеді жұмыс станциясы деп атайды. Негізі әр компьтер қолдаушы да,сервер де бола алады.

Жиі сервер не месе қоданушы деп тек қана компьтерді емес,ондағы прграммалық қосымшаларды айтады. Бұл жағдайда желіге ресурс беруші қосымша сервер,ал алушы қолданушы,деп аталады.

1.2. Компьютерлік желілердің дамуы жайында қысқаша тарихи очерк

Жақын арадағы байланыс персональды компьютерлер пайда болғанша дейін болған..

Үлкен компьтрлерге(mainframes),көптеген терминалдар қосылатын. Олардың басты мақсаты  интеллектті осы терминал алдында жұмыс жасайтын қолданушылар арасында бөлу болды. Бұл уақытты бөлу режимі деп аталды, өйткені үлкен компьтер үақыт кезегімен көптеген қолданушылар есептерін шығаратын. Осылай ол кездегі ең  қымбат есептеуіш ресурстарды біріңғай қолдану жасалды.(1.1 сурет).