Геодезический мониторинг

ГЕОДЕЗИЯЛЫҚ МОНИТОРИНГ

Бектай Ғ. Қайыпов Б. 2-курс кадастр мамандығы

Ғылыми жетекші Қожахметов Б.Т.

әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

e-mail: bektay2003@gmail.com

Көптеген инженерлік құрылыстар мен ғимараттар немесе олардың белгілі бөліктері құжаттама бойынша кеңістікте өзінің белгілі орнында қатаң болуы керек. Орынының дұрыс болуына қарай ғимараттармен құрылыстардың қауіпсіздігі айқындалады. Оны бақылау арнайы геодезиялық аспаптар мен методикалар арқылы жүзеге асады. Одан бөлек эксплуатация кезінде бастапқы берілген вертикал және горизонталдылығы өзгеріп конструкцияны тез тоздыру мүмкін, сонымен қатар қоршаған ортаның әсерінен де бүлінуі мүмкін. Осындай қауіптердің алдын алу үшін әр түрлі құрылыстарда геодезиялық мониторинг жүргізілу қажет.

Геодезиялық мониторинг – арнайы құралдармен методикалар арқылы конструкциялардың геометриялық параметрлерін нақтылығын анықтау процесі. Геодезиялық мониторинг мақсаты болуы мүмкін деформацияның себебін, оның ары қарай даму жолын болжау және анализ жасап пайда болған не болуы мүмкін проблеманы шешу болып келеді. Геодезиялық мониторинг болмауы не мониторинг жүргізген геодезистердің айтқандарын орындамау қайғылы салдарларға әкелуі мүмкін.

Геодезиялық мониторингтер келесі объекттерге жүргізіледі: Өндірістік ғимараттар, азаматтық құрылыстар; Көпқабатты объектілер; Тіршілік қамтамасыз ететін құрылымдар (гидротехникалық, энергетикалық және т.б.); Сәулет ескерткіштері және тағы да басқалар.

Әлем мемлекеттерінің геодезиялық мониторингінің тәжірбиесін қарастыратын болсақ шығыстағы Жапония мемлекеті кәдімгі тахеометрлер мен теодолиттерден бөлек өзіне тиесілі аралдарды бақылау үшін ГНСС-ті қолданады. Жапон жері сейсмикалық тұрғыда қауіпті болғандықтан спутник арқылы бүкіл территорияларды бақылау ыңғайлы болып келеді. Мониторинг Sentinel-1 спутниктер тобы арқылы жүргізіледі. Көршілес Ресей мемлекетінде энергетикалық, кен орындары, биік ғимараттар және басқа да маңызды обьектілер автоматтандырылған жүйе арқылы мониторинг жүргізіледі. Геодезиялық мониторинг жоғары дәлдікті тахеометрлер мен ГНСС арқылы жүргізіледі.