Суицид - девиантты ғадет

Бекболат Алтынай ФҚТ-11

                                                           ЭССЕ

                                         Суицид - девиантты ғадет

Суицид- мен үшін өте қысқа естілетін бірақ өте қорқынышты сөз.Бұл терминді белгілі итальяндық психолог Г.Дэзен 1974 жылы енгізген екен. Суицид девиантты ғадетке жатады.Ал девиант деген жолдан тайған, нормадан ауытқыған адам.Бүкіл әлемдік денсаулық сақтау ұйымының айтуынша жылына 500 мың адам өзіне қол жұмсайды екен. Ал ең өкініштісі Қазақстан осы көрсеткіш бойынша төртінші орынды иеленіп тұр .
Жалпы суицид дегеніміз саналы түрде адамның өмір сүруінің тоқтауы яғни өзіне өзі қол жұмысауы. Ғалымдардың пайымдауынша суицидтің үш түрі бар екен.Оның біріншісі- шынайы жасалған суицид.Бұл кезде адам өмірден түңіліп көңілсі жүреді. Екіншісі-жариялы. Әдетте , осы жолды таңдағандар өздеріне назар ауадарғысы келеді.Мысалы:Біреу ренжітсе дереу суық қару алып ,өзіне қол жұмасау арқылы қорқытқысы келетіндер. Ал үшіншісі ол -жасырын түрдегі құпия суицид. Бұл топтағылар өзін өлтірудің жақсы еместігін білседе қиындыққа төзе алмайтындар. Суицидке барудың себептері жайлы айтар болсам . Көбінесе адам өзін төмен сізінген кезде немесе отбасында қиындықтар болып , стресске түскенде осы жайлы ойлайды екен. Әрине әр кімде әр түрлі жағдайлар болуы мүмкін бірақ осы нәрселердің кесірі көбінесе суицидке апарады. Сонымен қатар , өз өзіне қол жұмсау – психиқалық ауытқудың әсерінен болып жатады .Менің ойымша қазіргі уақытта өзін-өзі өлтіру жайлы ойлап жүрген жастарға,ересектерге баса назар аударуымыз қажет . Үнемі ашуланым,ешкіммен сөйлеспей , қатігез болу секілді сәттердің көп болуы оған көмек керек дегенді белдіретіні анық. Бірақ біз кейде кімнің қандай күйде жүргенін ,өзін қалай сезінетінін біле бермейміз. Себебі жас өспірімдер көбінесе ата-анасына, достарына оған қаншалықты қиын екенін білдіргісі келмеймді. Тіпті өз басымнанда сондай жағдайлар өткен болатын . Мен негізі қиындықтарға қатты берілетін адам емеспін бірақ осы жылы ҰБТ кезінде қанша уақыт оқып,еңбектеніп грантқа түсе алмағанда қатты қынжылып , стресске түстім десемде артық емес.Алайда оны ешкімге білдірткім келмеді ,әйтеседе осындай қиналған уақытта ата-анамның қолдауының арқасында оны жеңе білдім. Сондықтанда ата-ананың,достардың рөлі осындайда өте жоғары деп есептеймін . Қазіргі қоғамда көб жағдайдағы суицидке негіз болып отырғанда осы ата-ана мен баланың қарым-қатынасына да байланысты секілді. Кейде жұмысты ойлап осы қарбалас өмірде олар бізге , біз оларға көңіл бөле алмайтын кездер болады. Түсінемін балаларын ойлап күні-түні жұмыс жасайды, дегенмен одан да маңызды нәрсе тым болмаса бір-екі сағат балалармен ақылдасып,дос секілді сырласқанға ештеңке жетпейді. Соның арқасында қаншама жасөспірім өз жолын тауып, бұндай ойдан аулақ болады деп ойлаймын. И.П. Павловтың айтуынша адамның өзіне қол жұмысауы мақсат рефлексінің  жетіспеуінен де болады екен.Мысалы адам алдына бір мақсат қойып  Сондықтан адам ешкқашан бір нәрсе орындалмады немесе мен бұған төзе алмаймын  деп өзін-өзі тастай салмауы қажет дегім келеді.