Алаш партиясы

ЖОСПАР

Кіріспе

1. Алаш партиясының құрылуы

2. Алаш қозғалысының көшбасшылары

3. Алаш партиясының бағдарламасы

4. Алаш партиясының қызметі мен тарихи маңызы

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер

КІРІСПЕ

XX ғасырдың басындағы қазақ халқының қоғамдық-саяси өмірінде ерекше із қалдырған құбылыстардың бірі — Алаш қозғалысы. Бұл қозғалыстың басты мақсаты – қазақ халқының ұлттық тәуелсіздігін, саяси, әлеуметтік және мәдени дамуын қамтамасыз ету болды.
Алаш қозғалысы Ресей империясының құрамындағы қазақ халқының тағдырын өз қолына алу, ұлттық сана мен бірлікті арттыру жолында күрес жүргізді. ХХ ғасырдың басында қазақ даласында ұлттық интеллигенция қалыптасты, олар елдің болашағын ойлап, жаңаша көзқарас пен идеяларды алға тартты.
Осы рефератта Алаш партиясының құрылуы, оның жетекшілері, бағдарламасы мен қызметі кеңінен қарастырылады. Сонымен қатар, олардың қазақ қоғамына тигізген ықпалы мен тарихи маңызы терең талданады.

1. Алаш партиясының құрылуы

Алаш партиясы 1917 жылы шілде айында Орынбор қаласында өткен Бірінші жалпы қазақ съезінің шешімімен құрылды. Бұл съезд қазақ халқының саяси ұйымға бірігу қажеттілігін көрсеткен маңызды тарихи оқиға болды.
Съезге Ақмола, Семей, Торғай, Орал, Жетісу, Ферғана, Сырдария облыстарынан және Бөкей Ордасынан өкілдер қатысты. Онда қазақ халқының саяси және экономикалық болашағы, жер мәселесі, автономия, оқу-ағарту, сот жүйесі, дін және әйел теңдігі мәселелері талқыланды.
Съезде қазақ халқының ұлттық мүддесін қорғайтын саяси ұйым құру туралы шешім қабылданды. Осылайша, “Алаш” атауын алған партия ресми түрде құрылды. Оның басты мақсаты – қазақ халқының дербестігін, тәуелсіздігін қамтамасыз ету, ұлттық мемлекет құру және елдің дамуын демократиялық жолмен жүзеге асыру болды.

2. Алаш қозғалысының көшбасшылары

Алаш қозғалысының басында қазақ халқының біртуар зиялылары тұрды. Олардың қатарында Әлихан Бөкейхан, Ахмет Байтұрсынұлы, Міржақып Дулатов, Халел және Жанша Досмұхамедовтер, Мұстафа Шоқай, Жақып Ақбаев, Мағжан Жұмабаев, Елдес Омаров және басқа да қайраткерлер болды.
Әлихан Бөкейхан – Алаш партиясының төрағасы әрі қазақ ұлттық қозғалысының саяси көсемі. Ол Ресей Мемлекеттік Думасының депутаты болып, отарлық саясатқа қарсы күресті.
Ахмет Байтұрсынұлы – ағартушы, реформатор, қазақ тіл білімінің негізін қалаушы, “Қазақ” газетінің редакторы ретінде халықтың көзін ашуға зор еңбек сіңірді.
Міржақып Дулатов “Оян, қазақ!” атты еңбегімен ұлт санасын оятты. Ал Мұстафа Шоқай түркі халықтарының бірлігін армандаған, эмиграцияда жүріп те ұлт мүддесі үшін қызмет еткен тұлға болды.
Алаш арыстары – тек саясаткерлер ғана емес, ғалымдар, ақындар, жазушылар, журналистер және қоғам қайраткерлері еді. Олар қазақ халқының азаттығы үшін өмірлерін арнады.