Индустрия уақыт қатарының теңгерілімді өсуін артықшылықты/тапшылықты бағалауы мен икемділігі

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетi

Ақпараттық технологиялар факультеті

«Ақпараттық жүйелер» кафедрасы

[pic 1]

«Математикалық және компьютерлік модельдеу» пәні бойынша

Зертханалық жұмыс №6

Орындаған: Ермекбай . А

Топ: АЖ-25

Қабылдаған: Керімқұл С.Е

Астана, 2024

Зертханалық жұмыс

6-тақырып. Индустрия уақыт қатарының теңгерілімді өсуін артықшылықты/тапшылықты бағалауы мен икемділігі (нұсқа бойынша).

Жұмыстың мақсаты – Қазақстан Республикасы салааралық теңгерімді экономика моделіндегі индустрия (нұсқа бойынша) уақыт қатарының теңгерілімді өсуін артықшылықты/тапшылықты бағалауы мен икемділігі жөніндегі теориялық білімді, академиялық қабілетті мен тәжірибелік дағдыларды алу.

Жұмыстың міндеттері:

– Индустрия үшін «Observation» (нұсқа бойынша) уақыт қатарының деректерін енгізу;

– «Observation» лингвистикалық айнымалысы индустрия (нұсқа бойынша) деректері негізінде «Increased», «Balanced», «Decreased» термдері үшін тиесілі функцияларын құру, болжау және көрнекілеу;

– «Equilibrium» деректері көмегімен индустрия (нұсқа бойынша) уақыт қатары тепе-теңдік өсу құрылымын құру және көрнекілеу;

– «Equilibrium» лингвистикалық айнымалысы деректері негізінде «Increased», «Balanced», «Decreased» термдері үшін тиесілі функцияларын құру, көрнекілеу және индустрия (нұсқа бойынша) тепе-теңдікті өсу уақытын бағалау;

– Индустрия (нұсқа бойынша) уақыт қатары үшін СЛУЧМЕЖДУ (a;b)-ны пайдаланып теңгерімді өсу мәндерінің болжамдарын әзірлеу және көрнекілеу;

– Индустрия (нұсқа бойынша) уақыт қатарының теңгерімді өсу уақытын оңтайландыру;

– Индустрия (нұсқа бойынша) уақыт қатарының теңгерілімді өсу уақытын есептеуге айырымды теңдеуді ендіру

– Индустрия (нұсқа бойынша) уақыт қатарының теңгерілімді өсуінің себеп-салдар байланысы тізбегін диагностикалау

– Қазақстан Республикасы салааралық теңгерімді экономика моделіндегі индустрия уақыт қатарының теңгерілімді өсуін артықшылықты/тапшылықты бағалауы мен икемділігі.

Орындалу ұзақтығы: Ағымдағы оқу жылы семестрінің 7-ші және 8-шы апталары.

Кіріспе

Ендірілім-шығарылым кестелері (IOT – Input Output Tables) – экономикадағы өндірушілер мен тұтынушылар арасындағы сатып алу-сату қатынастарын сипаттайды. Олар сала шығарылымына ( сала × сала кестесі) немесе өнім шығарылымына ( өнім × өнім кестесі) сәйкес анықталған соңғы және аралық тауарлар мен қызметтердің ағындарын көрсете алады.

Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (OECD) "ендірілім-шығарылым" үйлестірілген ұлттық кестелері "сала × сала" тәсіліне негізделген . Бұл жұмыспен қамту, тікелей шетелдік инвестициялар және энергияны тұтыну сияқты өндірістік қызмет бойынша жиналған статистиканы жақсырақ біріктіруге мүмкіндік береді. ЭЫДҰ-ның IОT дерекқоры халықаралық деңгейде экономикалық зерттеулер мен құрылымдық талдау үшін өте пайдалы эмпирикалық құрал болып табылады, өйткені ол экономиканың барлық секторларын қамтитын салааралық қатынастарды қамтиды.

Бұл зерттеу экономиканың екі секторы: ауыл шаруашылығы, аңшылық, орман шаруашылығы және балық шаруашылығы және басқа да Ұлттық экономика агенттерінің шоттары мен бюджеттері бойынша ақшалай мәндегі жиынтық ағындарды (+) асыра және/немесе (-) төмендету мәселелерін қарастырады. Зерттеу мақсатына жету үшін "шығындар-шығару" кестесінде Қазақстан Республикасы бойынша Азия даму банкінің 2007-2020 жылдардағы есептерінен алынған статистикалық деректер ағымдағы бағамен миллиардтаған АҚШ долларымен келтірілген. Мұнда салааралық өндіріс/сату және сатып алу/сатып алу, жалпы қосылған құн және түпкілікті сұраныс, импорт және экспорт сияқты макроэкономикалық көрсеткіштер мәндерінің сәйкессіздігінің, конвергенциясының және тепе-теңдігінің уақыт фазалары анықталды. Шығындар мен шығарылымдарды талдау бойынша осы жүйелі зерттеуден алынған нәтижелер сыртқы сын-қатерлер мен белгісіздік жағдайында макроэкономикалық саясат шешімдерінде пайдаланылуы мүмкін.