Инвестиция

               «Инвестиция»  шет  тілінен  енген  (лат. vestire, нем.  Investanion)  сөз.   Аудармасы:  белгілі    бір   кәсіпорынға, әлеуметтік  экономикалық  бағдарламаларға,  отандық  немесе  шетелдік  жобаларға табыс табу мақсатымен  ұзақ   мерзімге  капитал  құю болып  табылады.

        « Инвестиция»  термині   Ресейде  нарықтық реформалар кезеңінен бастап  кең қолданыс тапты.

         Отандық  және  шетелдік   ғылыми әдебиеттерде инвестиция  ұғымына көптеген  анықтамалар  келтірілген.  Осы  анықтамалардың   ішінде   ең  көп  қолданылытын  және кеңінен  тараған  анықтамалардың  бірі:  Инвестиция бұл  отандық  немесе  шелтелдік   әртүрлі салалық  кәсіпорынрдарға, кәсіпкерлік  жобаларға, әлеуметтік экономикалық  бағдарламаларға,  инновациялық  жобаларға  табыс  табу  немесе  қандай  да болмасын  басқа  да нәтижелере  жету мақсатымен ұзақ мерзімге   ақшалай қаражат пен  капитал бөлу .

    «Капиталдақ  салымдар  түрінде жүзеге  асатын  Ресей  Федерациясының инвестициялық  қызметі» атты   25 ақпан  1999 ж  № 39 - ФЗ   Федерациялық заңда   инвестицияға  мынадай   анықтама   келтірілген: «Инвестиция -  кәсіпкерлік  және (немесе) басқа  да  кәсіпкерлік  обьектілерге   табыс  табу  немесе  қандай  да болмасын  басқа  да нәтижелере  жету мақсатымен салынған ақша  қаражаттары, бағалы қағаздар, мүліктік құқықтар»  Капиталды  өз  еліне  салу  табыс  табу мақсатынмен  қатар, қоғамның  әлеуметтік  қажеттіліктерін  қанағаттандыру мақсатын   көздейді.  «Инвестиция» және «Капиталдық  салымдар»  сөздерінің мағыналары  бір  біріне  өте  ұқсас  келгендіктен, кей  авторлар  оларды  синонимдер   деп  санайды.  Инвестициялық  қызмет  дегеніміз  -   табыс  табу  немесе  қандай  да болмасын  басқа  да нәтижелере  жету мақсатымен  қаражат  құю  және   практикалықлық  әрекеттерді  жүзеге   асыру болып  табылады.  Инвестициялық  қызметтерге  инвестициялық – құрылыстық   поцестер  жатады. Оларсыз  негізгі  қорлардың  өндірісі  мүмкін  емес( жаңа  құрылыстар,  техникалық  қайта жарақтандыру,  кәсіпорынды  кеңейту, қуаттылықты  арттыру)

1. Инвестиция – бұл экономиканың  әртүрлі салаларына  оны  сақтау  және арттыру мақсатында салынатын  ұзақ мерзімді капиталдық салым.

ҚР-ң 8. 01.2003ж. № 373  Инвестициялар туралы Заңының 1-бабының  1-тарауында: инвестиция- бұл, заңды  тұлғаның кәсіпкерлік қызметінде қолданылатын  Жарғылық капиталына  немесе тіркелген активтерін арттыруға салынған  инвестордың  лизинг келісім шартын жасаған сәттен бастап лизинг заттарын қоса  алғандағы  барлық  мүліктері(жеке  тұтынудағы товарларды қоспағандағы) мен  оларға берілген құқықтары.

Кез-келген мемлекеттің  экономикасы дамуында  елеулі орын иеленетін, инвестиция экономикалық  категория ретінде бірқатар  функциялар атқарады.

Макродеңгейде инвестициялар  келесілер  үшін негіз болып табылады:

• Кеңейтілген өндіріс  саясатын жүзеге асыру:
• ҒТП жеделдету, отандық  өнімдердің сапасын жақсатыру және бәсекеге қабілеттілігін арттыру;
• Азаматтық құрылысты, денсаулық сақтауды, мәдениетті, басқа да  әлеуметтік салаларды  дамытуға  

Статистикалық  есеп   пен  экономикалық  талдауда  нақты инвестицияларды капитал қалыптастырушы деп те атайды. Капитал қалыптастырушы инвестициялар  келесі элементтерден  тұрады:

• Негізгі капиталға ;
• Капиталдывқ жөндеуге;
• Жер учаскелері  мен  табиғатты пайдалану  объектілерін  сатып алуға;
• Материалды емес активтерге;
• Материалдық  айналыс қаражатын  толтыруға.

2.Инвестицияның негізгі типтері: коммерциялық  практикады  инвестицияның  келесі типтері бар:

• физикалық  активтерге  инвестициялар -өндірістік  ғимараттар мен құрылғылар, қызмет ету мерзімі 1-жылдан артық  кез-келген  басқа да машиналар  мен құралдар, өндірісте қолданылатын және өтімді  басқада  мүліктер;
• ақшалай  активтерге  инвестициялар- басқа жеке  және заңды тұлғалардан  ақша қаражатын алуға  құқықтары, яғни  банктегі депозиттер, облигациялар, акциялар, кепілдік, қарыз;
• материалды емес активтерге  активтер-персоналды  қайта оқыту немесе  біліктілігін арттыру бағдарламаларын  жүргізу, сауда белгісін әзірлеу, өнертапқыштық патенті-өнеркәсіптік  меншік құқығын  беретін лицензияны алуөнім мен  өндіріс технологиясына  сертификаттар, жерді қолдану құқықтары  нәтижесінде .алынған  құндылықтар..

          Инвестицияның барлық  типтері фирманың  жұмыс  істеуі мен одан әрі дамуында  айрықша маңыздылықты иеленеді.

Нақты активтерге  инвестицияның  сыныптамасы:  нақыт активтерге  инвестицияны  дайындау  мен  талдау осы инвестицияның шығу тегіне яғни оның  көмегімен қандай  міндеттер шешу қажеттілігіне байланысты болады.  Осы позиция тұрғысынан  алғанда    барлық мүмкін  болатын инвестицияның  алуан түрлерін   келесі  топтарға  біріктіруге  болады.