Өндіріс шығындарын есепке алудың әдістері мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау

ҒҰМАРБЕК ДАУКЕЕВ АТЫНДАҒЫ АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА

ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТI

ЖЫЛУ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАСҚАРУ ЖҮЙЕЛЕРІ ИНСТИТУТЫ

Инженерлік менджмент және кәсіпкерлік кафедрасы

ПӘННІҢ АТЫ: АУДИТ ЖӘНЕ БУХГАЛТЕРИЯ

ЕГЖ-2. ТАҚЫРЫБЫ: Өндіріс шығындарын есепке алудың әдістері мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау

Орындаған: Амангелдиев Ерген

Тобы: ЭАЭМк 21-3

Қабылдаған: Нұрпейіс Е.

Алматы 2022 ж.

Жоспар

Кіріспе

І. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау

1.1 Көрсетілген қызыметтердің өзіндік құнын калькуляциялау жөніндегі жалпы ереже

ІІ. Өндіріс шығындарын есепке алудың негізгі әдістері

2.1 Өндіріс шығындарын есепке алудың қарапайым әдісі

2.2 Өндіріс шығындарын есепке алудың тапсырыстық әдісі

2.3 Өндіріс шығындарын есепке алудың бөлістік әдісі

2.4 Өндіріс шығындарын есепке алудың нормативтіу әдісі

Қортынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Өнімнің өзіндік құны - бұл өндіріске және өткізуге кететін ақшалай түрдегі шығындар. Калькуляциялау - бұл барлық тауарлық де әрі бір бірліктің де өнімдердің өзіндік құнын есептеу. Ол кәсіпорын жұмысын оперативті басқаруда маңызды орын алады, өйткені ішкі резервті дер уақытында (уақтылы) ашуға мүмкіндік беріп, оны өнімнің өзіндік құнын төмендетуге және бәсекеге жарамдылығын арттыруда пайдаланылады. Калькуляцияны өнімнің өзіндік құнын жоспарлауға және өнімнің (жұмыс, қызмет) нарықтағы сұранысын ескеретін негізгі бағасын белгілеуде пайдаланады. Калькуляциялауды жасау мерзімі: алдын ала және кейінгі (немесе кезектегі) болып екіге бөлінеді. Алдын ала жасалатын калькуляция өнімді шығарғанға дейін өндіріске қажетті деңгейдегі шығындардың мөлшерін топшылайды. Оған жоспарлы, сметалық және нормативтік калькуляция жатады. Кейiнгi (немесе кезекті) калькуляция өнім шығарылғаннан соң бухгалтерлік есеп мәліметтері бойынша жасалынады. Олар нақты шығынды көрсетеді. Оларға нақты (есеп беру калькуляциясы) және шамаланған калькуляция жатады. Калькуляциялау кезінде өнімнің өзіндік құнының калькуляциясын және шығындарды есептеу объектісін дұрыс белгілеу өте улкен роль атқарады Калькуляциялаудың аса қажетті алғы шартына өндірістік шығынның жиынтық есебін ұйымдастыру жатады. Өнеркәсіптерде өндірістің жиынтық шығын есебі мен калькуляциялауға екі нұсқа қолданылады - жартылай дайындалған өнімсіз және жартылай дайындалған өнімді. Бірінші жағдайда шығын есебі жартылай дайындалған өнімді бір құрылымдық бөлімшеден екіншісіне тапсыру барысында өзіндік өндірістің жартылай дайындалған өнімдердің өзіндік құндарын бухгалтерлік қайта есептеусіз жургiзiледi. Екіншісінде есеп бухгалтерлік есеп шоттарының жүйесінде жартылай барысында дайындалған өнімді келесі қайта тапсыру өзіндік өндірістегі жартылай дайындалған өнімдердің өзіндік құндарын қайта есептеумен жүзеге асырылады. Өндіріс шығынының жиынтық есебі өнім шығармаларының әрбір қайта мезгілде белуі бойынша анықталады және өнім бір тұтастай ұйым бойынша да, келесі қайта бөлуге берiлетiн құрылымдық бөлімшелер бойынша да калькуляцияланады. ӨНiдiрiстегi шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың қарапайым әдісі біртекті өнім шығаратын кәсіпорында пайдаланылады. Оларда, аяқталмаған өндіріс болмайды және шалафабрикаттарды