Үйінді тығыздығын анықтау

5. Тәжірибелік бөлім
№1 тапсырма. Үйінді тығыздығын анықтау
Жұмыстың мәні: Белгілі көлемдегі алюминий көлемінің массасын анықтау, тұрақты контейнердің (ыдыстың) материалымен біркелкі толтырылғаннан кейін жиналған.
Құрал-жабдықтар: Диаметрі 10 см және ұзындығы 8 мм түтікшесі бар түтік 600 мм және 6 мм тесік; диаметрі 1: 6-дан биіктігі бар 200 см3 көлемдегі цилиндрлік контейнер; Шұңқырға арналған стенд және дөңгелек тірек; қауіпсіздік түтігі; жылжымалы сақина бар штатив; техникалық таразылар.
Жұмыс барысы: Құрғақ контейнер дірілге ұшырамайтын көлденең бетке орнатылады. Құйғыштың орналасуы оның осі цилиндр осіне шамамен сәйкес болатындай етіп орнатылады,ал құйғыштың сабақтарының соңы цилиндрлік контейнердің жоғарғы шетінен 100 мм қашықтықта орналасады. Глинозем сынамасын араластыру арқылы орташалайды. Қалақпен немесе күрекпен сазбалшықпен алынады және дірілді орнатпай, шамамен 40 мм биіктіктен шұңқырдың ортасына біркелкі себеді. Глиноземді шығару кезінде пайда болған конус контейнердің жоғарғы жиегінің үстінде шашыла бастағанда беру тоқтатылады. Артық глинозем конусын дірілсіз контейнердің жоғарғы жиегінің жиегіне дейін сызғыштың абайлап қозғалысымен жояды. Цилиндрлік контейнерді және оның ішіндегісін өлшейді. Сынақты бір сынамадан үш рет жүргізеді.
                                     D = [(m2 - m0)/(m1 - m0)]* v
мұндағы, D – үйінді тығыздығы, г/см3
 m2 – глиноземі бар контейнер массасы, г
m1 – дистилденген суы бар контейнер бар массасы, г
m0 – бос контейнер массасы, г
v – судың тығыздығы, г/см3
Параллель анықтамалардың нәтижелері арасындағы айырмашылық 1%-ден аспауы тиіс.

№2 тапсырма. Дифракциялық әдіспен ірілігін анықтау
Жұмыстың мәні: Гранулометриялық құрамды анықтаудың дифракциялық әдісі сұйық ортада диспергирленген сынамасы бар өлшеу кюветі арқылы монохроматикалық жарық сәулесінің өтуі нәтижесінде алынған дифракциялық картинаны талдау принципіне негізделген. Бұл ретте дифрагирленген толқындардың интерференциясы нәтижесінде сынаманың әрбір бөлігінде концентрикалық қараңғы және ашық сақиналар түрінде дифракциялық сурет пайда болады.
Құрал-жабдықтар: Лазерлік анализатор “Analysetta 22”, Na4P2O7  (1%) ерітіндісі, металл қалақша.
Жұмыс барысы: Диспергирлеуші құрылғыны сумен толтырып, 3-4 тамшы натрий фосфорқышқыл ерітіндісін қосады. Фонды өлшейді, бағдарламалық қамтамасыз ету көмегімен фонның өлшеу нәтижелеріне әсерін түзету жүргізіледі. Бағдарламалық қамтамасыз ету мәзірінде "үлгіні диспергирлеу"рәсімін таңдайды. Дисплейдегі пайда болған терезеде лазер сәулесін сіңіру 0,1% аспауы тиіс. Шпатель үлгіні лазерлік сәуленің сіңуінің оңтайлы мәніне (7% - дан 15% - ға дейін) қол жеткізу үшін жеткілікті мөлшерде диспергиялық құрылғыға енгізеді (сынаманың салмағы 0,1 г-дан 1,0 г-ға дейін гранулометриялық құрамға байланысты). Ультрадыбыстық өңдеуді қамтиды және суда диспергирленген сынаманы кемінде бір минут араластырады. Бағдарлама мәзірі арқылы өлшеу рәсімін іске қосады. Бөлшектер құрамын есептеу бағдарламалық қамтамасыз ету арқылы автоматты түрде жүргізіледі. Нәтиже экранға шығарылады, компьютер жадында және талдауларды басып шығару түрінде сақталады.