Қазақстан Республикасындағы халықты әлеуметтік қорғау жүйесі және мемлекеттік бағдарламалар

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

Факультеті: «Экономика және Бизнес Жоғары Мектебі»

Кафедрасы: «Қаржы және Есеп»

СӨЖ

Тақырыбы:

Қазақстан Республикасындағы халықты әлеуметтік қорғау жүйесі және мемлекеттік бағдарламалар

Орындаған: Нуртаева Елигай

1-курс студенті, Қаржы

Тексерген: Кулиев Ильяс Унгарович

Алматы, 2020 ж.

Қазақстан Республикасындағы халықты әлеуметтік қорғау жүйесі және мемлекеттік бағдарламалар

Жоспары:

1. Кіріспе.
2. Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік қорғаудың қазіргі жағдайы мен болашағы.
3. ҚР-ның әлеуметтік жүйесіндегі өзгерістер және олардың әсері.
4. Әлеуметтік қауіпті азайту мен алдын алу мақсатындағы шаралар.
5. Қорытынды.

Адам өмірі қауіп пен тосын сыйға толы. Кез келген уақытта сіз денсаулығыңызды жоғалта аласыз және онымен бірге күнкөрістің негізгі көзі – жалақыны да жоғалтасыз. Еңбек ақы болып табылатын негізгі және көбінесе жалғыз күнкөріс көзін жоғалту қызметкерді және оның отбасын өте қиын қаржылық жағдайға душар етеді, өзімен бірге жоқшылықты, кедейлікті, ауруды тудырады.

Күнкөрістің жоғалу себептеріне мыналар жатады: ауру, кәрілік, мүгедектік, асыраушысынан айрылу және т.б. Мұндай жағдайларды өздігінен жеңу көбінесе мүмкін емес.

Осындай жағдайда мемлекет көмекке келеді. Халықтың экономикалық белсенді емес бөлігінің (қарттар, мүгедектер және жұмыссыздар) материалдық қамтамасыз ету деңгейінің күрт төмендеуі проблемасын шешуді мемлекет өз мойнына алады. Ол әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін құрды және әлеуметтік мәселе болған кезде (қарттық, қайтыс болу, ауру, мүгедектік, ана болу, жұмыссыздық) зейнетақы, әлеуметтік төлемдер сияқты қызметтерді ұсынады. Ел тұрғындарының әлеуметтік қауіпсіздігін дамыту әлеуметтік саясат пен мемлекеттік қызметтің басым бағыттарының бірі болды және болып қала береді.

Нарықтық қатынастары дамыған кез келген мемлекетте халықты әлеуметтік қорғау азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының кепілдіктері жүйесінде маңызды орын алады. Алайда, нарықтық қатынастар өздігінен халықты әлеуметтік қорғау механизмін тудырмайды. Халықты әлеуметтік қорғаудың ерекшелігі – бұл өте үлкен материалдық шығындарды қажет етеді және мүлдем пайда әкелмейді. Осы ерекшелігінің арқасында халықты әлеуметтік қорғауды шешу мәселесін мемлекет өз мойнына алады.

Әлеуметтік қорғаудың бір ғасырдан астам тарихы бар. Осы уақыт аралығында қаржыландырудың функциялары, нысандары мен әдістері бірнеше рет өзгерді. Бірақ, әлеуметтік қорғаудың мақсаты – адамдардың өмірін жақсарту – ол ешқашан өзгерген емес.

Әлеуметтік қорғау – бұл жағдайларға байланысты (кәрілік, денсаулық, асыраушысынан немесе жұмысынан айрылу және басқа да заңды негіздер) экономикалық белсенді бола алмайтын және өздерін кірістермен қамтамасыз ете алмайтын азаматтардың өмірлік игіліктерге және әл-ауқаттың белгілі бір деңгейіне қол жеткізуді қамтамасыз етуге арналған жүйе.

Халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің сандық көрсеткіштері көбіне экономикалық даму деңгейімен анықталады, ал жеке адамдар арасындағы ынтымақтастық дәрежесі мемлекеттік институттар мен әлеуметтік-экономикалық модельмен өзара байланысты.

Қазақстанда да халықты әлеуметтік қорғау әлеуметтік саясаттың маңызды компоненттерінің бірі болып табылады. Тәуелсіздік жылдарында біз халықтың әлеуметтік қорғауды ұйымдастыруға әр түрлі дәрежеде қатысуын байқадық.

Қазақстан Республикасы азаматтарының әлеуметтік қорғауға құқығы Қазақстан Республикасының әлеуметтік мемлекет екенін, оның саясаты лайықты өмір мен адамның еркін дамуын қамтамасыз ететін жағдайлар жасауға бағытталған Қазақстан Республикасының Конституциясында бекітілген. Бұл ереженің нақтылануы Конституцияда көрсетілген, оған сәйкес әр азаматқа еңбекке қабілетсіздігі, балаларын тәрбиелеу және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген басқа жағдайларда әлеуметтік кепілдік беріледі.