БЖ-нің құру принциптері

                                             БЖ-нің құру принциптері.

Электр байланысының теориясы мен техникасының негізін әртүрлі хабарламаларды (ақпараттарды) қашықтыққа беру құрайды. Ақпарат дегеніміз-кез-келген заттар, оқиғалар, біреудің іс-әрекеті және т.б. туралы ақпарат жиынтығы. Бұл сөйлеу немесе музыка, қолжазба немесе баспа мәтіні, сызбалар, суреттер, теледидар бейнесі болуы мүмкін.

Байланыс арналары арқылы беру үшін әр хабарлама электрлік сигналға айналады. Сигнал-берілетін хабарламаны көрсететін физикалық процесс (хабардың физикалық тасымалдаушысы). Хабарламалардың көрсетілуін қамтамасыз ететін өзгерістің физикалық мәні ақпараттық немесе білдіретін сигнал параметрі деп аталады

Хабарламаларды кеңістіктің бір нүктесінен екіншісіне ауыстыруды электр байланысы жүйесі жүзеге асырады. Электрбайланыс жүйесі (телекоммуникационная система) – хабарламаларды көзден алушыға қашықтыққа беруді қамтамасыз ететін техникалық құралдар кешені (1.1-сурет).

Жалпы электр байланысы жүйесі екі мәселені шешеді:

1) хабарламаларды жеткізу-электрбайланыс жүйесінің функциялары;

2) хабарламаларды қалыптастыру және тану – соңғы жабдықтың функциялары.

Беріліс трактісі-пайдаланушылар арасында хабарлама жіберуді қамтамасыз ететін құрылғылар мен желілердің жиынтығы.

Беру арнасы (связи) – кез келген екі нүкте арасындағы беру трактінің бөлігі. Тарату арнасына соңғы құрылғылар кірмейді.

[pic 1]

1.1-сурет-электр байланысы жүйесінің (телекоммуникациялық жүйенің) құрылымдық схемасы)

Электр байланысы сигналдарын беру принципі 1.2-суретте көрсетілген.

[pic 2]

1.2-сурет-электр байланысы сигналдарын беру принципі

Хабарламаларды беру трактінің кірісі мен шығуында хабарламаларды электрлік сигналдарға түрлендіруді және кері түрлендіруді қамтамасыз ететін соңғы құрылғылар қосылады. Бұл құрылғылар Бастапқы түрлендіргіштер деп аталады және олар жасаған сигналдар бастапқы деп те аталады. Мысалы, сөйлеуді беру кезінде бастапқы түрлендіргіш-микрофон, суретті беру кезінде – катодты сәулелік түтік, жеделхатты беру кезінде-телеграф аппаратының таратушы бөлігі.

Электр байланысы желісі (телекоммуникационная сеть) - хабарларды беруді және таратуды қамтамасыз ететін, белгілі бір аумақтағы коммутациялық станциялардың, шеткі құрылғылардың байланыс желілерінің (арналарының) жиынтығы (1.3-сурет).

[pic 3]

1.3-сурет-Электр байланысы желісінің (телекоммуникациялық желі) жалпыланған құрылымдық схемасы)

Байланыс желісінің кірісі мен шығысында хабарламаларды электрлік сигналдарға түрлендіруді және кері түрлендіруді қамтамасыз ететін соңғы құрылғылар қосылады. Соңғы құрылғылар коммутациялық станцияға абоненттік желілермен қосылады. Коммутациялық станциялар байланыс желілерімен өзара байланысты. Коммутациялық станциялар кіріс желілерін Шығыс желілермен тиісті мекен-жай бойынша қосуды жүзеге асырады.

Желілердің даму кезеңдері және олардың жіктелуі

Техникалық құралдардың бытыраңқылығы ел ауқымындағы желілер жиынтығының тиімділігін арттыруға мүмкіндік беріп қана қоймай, оқшауланған желілердің дамуына кедергі келтірді. Сондықтан, 1960 жылдардың басында. желілерді дамытудың перспективалы бағыты желілерді біріктіру болуы керек екені белгілі болды. ЕАСЖ (бірыңғай автоматтандырылған байланыс желісі) құру туралы шешім қабылданды. ЕАСС Электр байланысының әр түрінің жалпы мемлекеттік желілеріне, содан кейін белгілі бір техникалық құралдарды, ең алдымен тарату жүйелері мен коммутация жүйелерін ортақ пайдалану мақсатында бірыңғай желіге бөлінген және көптеген ұсақ желілерді біріктіруге негізделген.

ЕАСС құру кезінде белгілі бір техникалық құралдар хабарлама түріне қарамастан беру процесіне қатысатындығы, яғни жалпы болып табылатындығы ескерілді. Осыған байланысты елдің бүкіл желісі өзара байланысты екі компонентке бөліне бастады:

1. бастапқы желі – беру арналары мен топтық трактілердің желісін ұйымдастыруға мүмкіндік беретін желілік станциялардың, желілік тораптардың (қосымшада анықтама беру) және оларды жалғайтын беру желілерінің жиынтығы.

Бастапқы желінің құрылымы ел аумағының әкімшілік бөлінуін ескереді. Ресейдің бүкіл аумағы, әдетте, облыстардың, шеттердің аумағына сәйкес келетін аймақтарға бөлінеді. Осыған сәйкес бастапқы желі келесі бөліктерден тұрады:

* жергілікті бастапқы желілер-қаланың немесе ауылдық ауданның аумағымен шектелген желінің бөлігі;