М. Хайдеггердің фундаменталды онтологиясы

[pic 1]

ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕДИЦИНА  АКАДЕМИЯСЫ

 «Әлеуметтік-гуманитарлық» пәндер кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: М. Хайдеггердің фундаменталды онтологиясы

Орындаған: Қожамберді Қ.Б.

Тобы: ФӨТҚА-04-20

Қабылдаған: Кемелбеков Қ.Б

                                                 Шымкент 2021-2022

                                      Жоспар:

I.Кіріспе:

• Фундаменталды онтология…………………………………………………………………3

II.Негізгі бөлім:

• Экзистенциалды философ Хайдеггер…………………………………4
• Хайдеггердің алғашқы еңбегі: болмыс…………….…………………5
• М. Хайдеггер онтологиясының негізгі ұғымдары…….……………8
• Хайдеггедің диалектикалық логика ойлаудың онтологиясы..…..13

ІІІ.Қорытынды:

ІV.Пайдаланылған әдебиеттер

I.Кіріспе

Фундаменталды онтология (латын тілінен fundamentum-негіз, грек тілінен on-болу және logos- ілім) негііз, болмыс туралы ілім. Хайдеггер адамның болмысын түсіну (өзін болмыс ретінде түсінетін болмыста да бар) және оның мәнін ашу үшін зерттейді.

Философияның барлық алдыңғы тарихындағы сияқты қазіргі философияда болмыс мәселесі негізгі мәселе болып табылады. Барлық басқа философиялық мәселелер болмыстың көрінісі оларға түсетін дәрежеде мағына мен мәнге ие. Болмысты іздеуге ұмтыла отырып, философия ғылымның, діннің, өнердің алдында өзінің ерекшелігін қорғайды, болмыстың ашылуы мүмкін ерекше өмір салты ретінде ойлаудың ерекше табиғатын ашады. Болмысты іздестіру – бұл адамдардың шағын тар кәсіби тобының айналысуы емес, адамды,  жалпы М.Хайдеггердің сөзімен айтқанда, оның үйін, т.б. олардың панасыздығы мен жетімдігін жеңу. Болмысты іздестіру - адамның өз тамырын іздеуі, оның көмегімен адам өзін қоршаған дүниенің мағынасыздығын жеңе алады, өзін болмыстың қажетті және алмастырылмайтын бөлігі, «болмыстың бағушысы» сезіне алады. Болмыс туралы хабар өсиет етілген, бұл оның өмірінің басты мақсаты. Бұл ізденістер адам болмысының негізі болып табылады. Болмыс дегеніміз не, адам болмысының мәні неде, адам болмыспен қалай байланысты, адамның өзіндік ерекшелігі неде? - бұл сұрақтар ХХ ғасыр философтарының онтологиялық мәселелерінде маңызды орын алады. Адамның адамгершілігі, яғни оның болмысы қандай, адамгершілік құндылықтары мен мұраттары бос сөз болып табылатын бұқаралық тұлғаның пайда болуына не себеп болды деген сұрақтарға ұтымды және біржақты жауап беруге болады.

II.Негізгі бөлім

Экзистенциалды философ Хайдеггер

Мартин Хайдеггер— неміс ойшылы, қазіргі заман батыс философиясында ең ықпалды философтардың бірі, экзистенциализм, Феноменология, деконструкция, герменевтика, постмодернизм, саясаттану теориясы, психология және теология салаларына айтарлықтай үлес қосқан ғұлама. Ол Құрлықтық философия (Continental philosophy) дәстүріне мұрагерлік етіп, өз ғұмырында таңдаулы, әрі таласқа толы еңбектер жазды. Әсіресе оның «Болмыс және уақыт» (Being and time) еңбегі ХХ ғасырдағы танымал бірегей туындылардың бірі есептеледі. Экзистенциализм (соңғы латын тілінен аударғанда exsistentia – болмыс) – «болмыс философиясы», ол «заманауиліктің, оның жоғалуының, үмітсіздігінің ең тікелей көрінісі .. Экзистенциалды философия уақыттың жалпы сезімін білдіреді: құлдырау сезімі, барлық болып жатқан нәрсенің мағынасыздығы және үмітсіздігі ... Экзистенциалды философия - түбегейлі ақырғылық философиясы. Экзистенциализмнің пікірінше, философияның міндеті ғылымдарды классикалық рационалистік өрнекте қарастыру емес, керісінше адамның таза жеке болмысының мәселелерімен айналысу. Адам өз еркінен тыс осы дүниеге, өз тағдырына лақтырылып, өзіне жат дүниеде өмір сүреді. Оның тіршілігі жан-жақтан небір жұмбақ белгілермен, белгілермен қоршалған. Адам не үшін өмір сүреді? Оның өмірінің мәні неде? Дүниедегі адамның орны қандай? Олардың өмір жолын таңдауы қандай? Бұл адамдарды толғандырмай қоймайтын өте маңызды сұрақтар. Экзистенциалистер біртұтас адам болмысынан шығады, ол жағымсыз эмоциялар кешенімен сипатталады - алаңдаушылық, қорқыныш, өз болмысының аяқталуының жақындап келе жатқаны туралы сана. Осы және басқа да проблемалардың барлығын қарастыра отырып, экзистенциализм өкілдері көптеген терең және нәзік бақылаулар мен пайымдауларды білдірді. Экзистенциализмнің ең көрнекті өкілдері Германиядағы М.Хайдеггер, К.Ясперс; Г.О. Марсель, Дж.П. Сартр, Франциядағы А.Камю; Италиядағы Аббагнана; Баррет АҚШ-та. Бұл философия өз әдісін негізінен Э.Гуссерльдің феноменологиясынан алды.