Языки в Республике Казахстан. Трехъязычие

Эссе.

1465 жылы Орталық Азияның тарихи аренасында Қазақ хандығының пайда болуы қазақ халқының саяси және этникалық тарихындағы маңызды кезеңі болды. Әрине, хандық бір мезде пайда болған жоқ. Сақтар қоғамынан біздің мемлекеттілігіміздің екі жарым мыңжылдық тарихы басталады. Ғасырлар бойы көшпелі мемлекеттік дәстүр дамыды, ол халықты ұйымдастыруда, саяси басқаруда, экономикада, рухани мәдениетте, адамгершілік және мінез-құлық нормаларында байқалады. Мемлекеттіліктің маңызды белгілері жоғарғы билік, мүліктік теңсіздік, әлеуметтік саралау, сондай-ақ әкімшілік, экономикалық және дипломатиялық практика қажеттіліктері үшін қажет жазу болды. Көшпелі мемлекеттіліктің ерекшелігі көп жағдайда қоғамдық және мемлекеттік дамудың негізгі принципіне айналған ру-тайпалық жүйемен байланысты болды.

Қазақ хандығы құрылғанға дейін қазіргі Қазақстан аумағында 18 көшпелі мемлекет өзара байланыста болған. Көшпелі өмір салтының арқасында сақ тайпалары Ұлы Даланы игере алды. Куәгерлер оларды жылқыларға, қойлар мен бұқаларға бай ержүрек жауынгер ретінде сипаттайды. Сақтар ерте топтық қоғамның қалыптасу сатысында болды. Ғасырлар бойы көшпелі мемлекеттік дәстүр дамыды, ол халықты ұйымдастыруда, саяси басқаруда, экономикада, рухани мәдениетте, адамгершілік және мінез-құлық нормаларында байқалады. Мемлекеттіліктің маңызды белгілері жоғарғы билік, мүліктік теңсіздік, әлеуметтік саралау, сондай-ақ әкімшілік, экономикалық және дипломатиялық практика қажеттіліктері үшін қажет жазу болды. Көшпелі мемлекеттіліктің ерекшелігі көп жағдайда қоғамдық және мемлекеттік дамудың негізгі принципіне айналған ру-тайпалық жүйемен байланысты болды.

Халықтың қалыптасуы-күрделі және жан-жақты мәселе. Қазақ этносының нәсілдік-генетикалық дамуы қола дәуірінен бастау алады. Бұл қазақ ұлттық және ежелгі Андронов мәдениеттерінің белгілі бір ұқсастығымен расталады. Қазақтардың кейінгі тайпалармен этногенетикалық байланысы да бар: сақ, үйсіндер, сарматтар және т. б. бұл байланыс мал шаруашылығы-көшпелі өмір салтында, тұрғын үй құрылысында, киім бөлшектерінде, сондай-ақ қоғамдық қарым-қатынастарда, дүниетанымда. Дегенмен, қазақ халқының тікелей қалыптасуы ғұндар империясының ыдырауымен және Орталық Азия аумағында бұрын белгілі емес тайпалық топтардың оқшаулануымен байланысты түркі этногенезінің басталуына жатады. Ғұндар арасында жаңа дәуірдің алғашқы ғасырларында түрік этносаяси құрылымдары белгіленді.