Физиоктария мектебі

                                  Физиоктария мектебі

  Классикалық саяси экономика нұсқасы физиократтар мектебі болып табылады.  Ол XVIII ғасырдың ортасында Францияда құрылды.  Оның негізін қалаушы Франсуа Кесней (1694-1774) болды.  Тек ауыл шаруашылығында еңбек және ауыл шаруашылық өнімдері физиократтарында байлық көзі болды.  классикалық саяси экономиканың көрнекті өкілдері Адам Смит (1723-1790) және Давид Рикардо (1772-1823) бастады.  меркантильных классикалық саяси экономиканың айырмашылығы өндіріске капиталистік байлық көзі іздеп, байлық ғылым ретінде қарастырылады.

  Франсуа Кесней 1694 жылы 4 маусымда Парижде орналасқан Маре шатқалында дүниеге келді.Жағдайы нашар  ата-анасының баласы 12 жасында оқып, жаза білді.  Энергетикалық және еңбекқор, 1718 жылы ол дәрігерлік атағын алу үшін емтиханнан өтті, хирургиялық докторлық дәрежесін алды, Манта қаласындағы аурухананың бас дәрігері атанды және хирург ретінде танымал болды.

[pic 1]

1734 жылы Вилроя Герцогы Париждегі үйінде дәрігер ретінде тұрақты жұмыс ұсынды.  Үш жыл өткеннен кейін ол профессорлық қызметте болды және Хирургия академиясының тұрақты хатшысы болды. 1752 жылы Франция королі Луидовик астында сот дәрігері болды.  Салонында әр түрлі партиялардың өкілдері - Д'Алемберт, Дидерот, Дуклос, Мармонтель, Буффон, Хельветиус, Маркиз Мирабо, Турго;  оған және Адам Смитке барды.

  Экономика үнемі қызығушылық танытты.  Бірақ ол өз өмірінің соңғы кезеңінде өзінің экономикалық көзқарасын жариялады, оның төмендеу жылдарында «Нан өнімдерінің бағасы мен салықтары» туралы алғашқы мақалаласы 1756 жылы «Дудро» энциклопедиясында жарияланды.

  1758 жылы «Экономикалық кесте» атты негізгі жұмысында Франсуа алғаш рет әлеуметтік өнімнің табиғи (материалдық) және құндылық элементтері арасындағы белгілі бір баланстық пропорцияларды белгілеу позициясынан әлеуметтік көшіруді талдауға тырысты.  Франсуа Кенэ «физиократтар» мектебінің жарқын өкілдерінің бірі болды, грек тілінен аударғанда  «табиғат күші» дегенді білдіреді.  Бұл мектептің маңызды еңбегінің бірі - жаратылыстану ғылымдарында қолданылатын әдістердің экономикалық теорияға толықтай енгендігі.  Экономикалық өмір физиократтармен өзінің ішкі заңдары бар табиғи процесс ретінде қаралды.  Экономикалық теориясында олар «табиғи тәртіп» принципін ұстанды.  Мемлекет басшысы Франсуа Кенэ өз пікірінше, ақылға қонымды мүдделерді еркін іздестіруге негізделген тәртіпті жүзеге асыра алатын және қорғауға болатын абсолютті абсолютті билікке ие болады;  Абсолютті монархтың жеке мүддесі ғана емес, тек адамға табиғи заңдарды білу, оның жоғарғы діни қызметкері бола алады.

  Франсуа Кенэ  қоғамдық ұйымының негізі қоғамды үш топқа бөледі: фермерлерден тұратын өнімділік класы және барлық сыныптар өткізілетін таза табыс жасау;  жаңадан ештеңе жасамайтын, бірақ қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін қолайлы болып келетін бірінші сыныптан алынған алғашқы форманы ғана өңдейтін сынықсыз сынып;  меншік иелері сыныбы, ештеңе жасамайды немесе өңдейді, бірақ таза пайданы ғана пайдаланады.  Кенэ теориялық жүйесі оның уақытында прогрессивті болды;  одан туындайтын практикалық ұсыныстар (мысалы, барлық салық салуды жер иелеріне ауыстыру) табиғатқа қарсы феодалдық болып табылады.  Франсуа Кенэ 1774 жылы 16 желтоқсанда Версаль қаласында қайтыс болды.

 Оның жүйесі Адам Смит пен оның ізбасарларына қатты әсер етті.  Бірақ қазіргі уақытта ол тек тарихи қызығушылыққа ие: оның барлық негізгі ұстанымдары сыни соққылар мен өмірлік маңызды фактілердің әсеріне ұшырады.  Әлеуметтік ұйымның бұрыннан қалыптасқан заңдылықтарының болмауына ешкім сенбейді және ақылға сыймайтын мүдделерге қатысты оптимистік үміт елесін болды.

  «Физиократия» ұғымы грек тіліндегі  бұл «табиғат», «кратос», яғни билік, үстемдік дегенді білдіреді. 1750 жылы XVIII ғасырдың ортасында Францияда пайда болғанына қарамастан, « физиократия термині» тек XIX ғасырда қолданыла бастады.Не себебтен пайда болды?Себебі ел басынан дағдарысты өткізіп жатқан еді.Сондықтан осы дағдарыстан шығу амалдарын іздей отырып физиократия пайда болды.Ал оның негізін қалаушы:Франсуа Кенэ.