Контрольная работа по "Социологии"

1. Әлеуметтанудың объектісі және пәні

Әлеуметтану (лат. қоғам, грек. - сөз, ұғым, ілім) - қоғамның, әлеуметтік қатынастар мен қауымдастықтардың қалыптасуы, қызметі мен дамуын реттейтін заңдар туралы ғылым. Егер әлеуметтануды қоғам, әлеуметтік қауымдастықтар мен қатынастар туралы ғылым және олардың қалыптасу механизмі мен қызметі деп есептесек, онда әлеуметтану әлеуметтік ғылымның құрамдас бөліктерінің бірі ретінде қарастырылады. Әлеуметтанушылардың көпшілігі социологиялық білімнің үш деңгейін ажыратады: жалпы әлеуметтанулық теория, арнайы социологиялық теориялар және электрлік әлеуметтанулық зерттеулер.

Әлеуметтану нақты әлеуметтік заңдарды және әлеуметтік жүйелердің шығу, қалыптасу заңдылықтарын, дамуын, осы заңдар мен заңдылықтардың әрекет ету механизмдерін, олардың адамдар өмірінде көріну формаларын, сонымен қатар әртүрлі әлеуметтік жүйелер мен құрылымдарды, олардың өзара әрекеттестіктін, қатынастарын, тәуелділіктерін зерттейді.

Әлеуметтанулық білімнің объектісі - қоғам. Әлеуметтану ғылымының объектісі - әлеуметтік шындық. Бұл тұрғыда барлық әлеуметтанушылар бір ойға келіседі.

Ал әлеуметтану пәніне келгенде ғалымдардың пікірлері әртүрлі. О.Конт әлеуметтануды әлеуметтік өмірді ұтымды ұйымдастыруға ықпал ететін қоғам туралы позитивті ғылым деп есептейді. Әлеуметтанудың тағы бір негізін қалаушы австриялық ғалым М.Вебер әлеуметтанудың пәні әлеуметтік әрекеттер екенін жазды, ол оны түсінуі және түсіндіруі тиіс. Осы уақытқа дейін әлеуметтану пәні бойынша ғалымдардың, түрлі мектептердің және бағыттардың өкілдерінің пікірталастары жүріп жатыр және бұл мәселе бойынша әлі де бірыңғай пікір жоқ.

Әлеуметтанудың объектісі - қоғамдағы тұрақтылық деңгейін жоғарылату мақсатында арнайы әдістермен зерттелетін әлеуметтік шындық. Әлеуметтанудың пәні - әлеуметтік шындықтың рөлдер мен статустар, топтар мен институттар, әлеуметтік қатынастар мен мәдениет түрлері тұрғысынан зерттелетін перспектива.

2. Әлеуметтанулық теориялардың құрылымы. Теориялық және қолданбалы социология

Әлеуметтану жалпы теориялық (макроциологиялық зерттеулер), салалық және микросоциология болып бөлінеді.

Жалпы теориялық әлеуметтану интегралды жүйе ретінде қоғамның қызметі мен дамуының жалпы заңдылықтарын анықтауға бағытталған.

Салалық әлеуметтану (Р. Мертон терминологиясында «орта деңгей теориясы») қоғамдық өмірдің жеке салаларын зерттеумен айналысады. Ол үш бағытты ажыратады:

1. әлеуметтік институттарды зерттеу (отбасы әлеуметтануы, білім, ғылым, саясат, құқық және т.б.);

2. әлеуметтік қауымдастықтарды зерттеу (әлеуметтік және кәсіби топтар социологиясы, тобыр, қоғамдық, этникалық және аумақтық, т.б.);

3. әлеуметтік процестерді зерттеу (қақтығыстар социологиясы, урбанизация, бұқаралық коммуникация процестері және т.б.).

Микросоциология әлеуметтік құбылыстар мен процестерді адамдардың күнделікті өміріндегі нақты өзара әрекеттесу призмасы арқылы зерттеуге бағытталған.

Теориялық әлеуметтану - қоғамның әлеуметтік даму аспектілерін дамытатын және оларға түсінік беретін әртүрлі ұғымдардың, қоғам дамуының ерекшеліктерін түсіндіретін мүмкін болатын үрдістердің, мектептердің, бағыттардың жиынтығы.

Қолданбалы әлеуметтану теориялық әлеуметтану сияқты біртұтас әлеуметтік дамудың ажырамас бөлігі болып табылады. Ол қоғам дамуының жалпы негізгі заңдылықтары мен ерекшеліктерін зерттейді. Қолданбалы зерттеулер - жағдайды әлеуметтік диагностикалау, нақты процесті түсіндіру және практикалық ұсыныстар дайындау мақсатында қысқа мерзімде бір объектіде жүргізілетін жедел зерттеу. Қолданбалы зерттеулер жаңа теорияларды ұлғайтуды көздемейді: ол бұрыннан белгілі стандартты әдістермен ресімделген білімді, яғни әлеуметтік технологияларды қолданады,.

3. Әлеуметтанудағы