Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігінің негіздері

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі[pic 1][pic 2]

Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

Кафедра Кеніштік аэрология және еңбек қорғау

Бақылау жұмысы

«Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігінің негіздері» пәні

Қабылдады:

                [pic 3][pic 4][pic 5][pic 6][pic 7][pic 8]

                                                                          Орындаған:[pic 9][pic 10]

[pic 11][pic 12]

2019

[pic 16][pic 17][pic 18]

Кіріспе

Әдетте өнеркәсіптік жарақаттану қауіпсіздік техникасы бойынша негізгі ережелерді және қауіпсіз жұмыс тәсілдерін сақтамаудың салдары болып табылады. Тек сирек жағдайларда өнеркәсіптік жарақаттану өндірістік авариядан туындайды.

Өндірістік жарақат деп өндірістегі жұмысқа байланысты жұмысшы мен қызметшілермен болған жазатайым оқиғалар деп аталады. Статистика көрсеткендей, жазатайым оқиғалардың басым бөлігі қауіпсіздік техникасы ережелерін орындамаудың немесе осы ережелерді білмеудің салдарынан болады.

Өнеркәсіптік жарақаттанудың себебі құрал-сайманның нашар жағдайы, электр жабдықтарының, электр сымдарының ақаулығы, Жұмыстың қауіпсіз тәсілдерін жұмыс істеушілердің білмеуі, қауіпсіздік техникасы ережелерінің бұзылуы, жеке қорғану құралдарын дұрыс пайдаланбауы болуы мүмкін. Өнеркәсіптік жарақаттанудың себептері кәсіпорынның антисанитарлық жағдайы болып табылады: өтпе жолдар мен өтпе жолдардың жаңқамен, қалдықтармен, бөлшектермен қоқыстануы; шығарылатын өнім көлеміне жауап бермейтін шектеулі өндірістік алаңдар; аралық қоймалардың болмауы; қолайсыз температуралық жағдайлар және жұмысшылардың тез шаршауын тудыратын үлкен қарқындылық шулар [1].

[pic 19]

1 Екінші таң қалдырушы факторлар.

Организмге әсер ететін кез-келген орта жағдайларын немесе орта компоненттерін экологиялық факторлар деп атайды. Экологиялық факторлар тірі организмдердің тіршілігіне, санына (молдығына), географиялық таралуына тікелей немесе жанама әсер етеді. Экологиялық факторлар табиғаты бойынша және тірі организмдерге әсер етуі бойынша әр түрлі. Барлық факторларды шартты түрде үлкен 3 топқа бөледі – абиотикалық, биотикалық және антропогендік (немесе антропикалық).

Абиотикалық факторлар– тірі организмдерге тікелей немесе жанама әсер ететін өлі табиғат факторлары. Оларға климаттық (температура, ауа қысымы, жел, ылғалдылық, жарық т.б.), атмосфералық (атмосфераның химиялық құрамы), топырақ (эдафикалық), геоморфологиялық, гидрологиялық және басқа факторлар жатады.Биотикалық факторлар - тірі организмдердің бір-бірінің тіршілігіне және тіршілік ететін ортасына әсері. Олар түр іші және түр аралық болып бөлінеді. Түр іші факторларына – демографиялық, этологиялық (мінез-құлық), бәсекелестік және т.б. жатады. Ал түр аралық факторларға популяциялық деңгейдегі әртүрлі теріс әсерлер (бәсекелестік, аменсализм) және оң әсерлер (комменсализм, мутуализм, симбиоз) жатады. Сондай-ақ түрлер арасындағы қарым-қатынастарда екі топқа да жататын әсерлер (жыртқыштық, паразитизм) болуы мүмкін. Бұл әсерлер өсімдіктер (фитогенді), жануарлар (зоогенді), саңырауқұлақтар және микроорганизмдер тарапынан болуы мүмкін. Тірі организмдер қорек (өсімдіктер - фитофаг-жануарлар үшін, жануарлар - жыртқыштар үшін), тіршілік ету ортасы (паразиттер үшін – иесі, үлкен өсімдіктер эпифиттер үшін) ролін атқара отырып, көбеюге (өсімдіктер тозаңдатқыштары) немесе бір-біріне химиялық, физикалық және басқадай да әсері болуы мүмкін. Биотикалық факторлар тікелей – бір организмдердің екінші бір организмдерге тікелей әсері (кейбір өсімдіктердегі паразитті шырмауықтар) және жанама(қоршаған өлі табиғаттың өзгеруі арқылы) болып бөлінеді. Мысалы, шыршаның қалың бұтақтары топыраққа көлеңке түсіріп, төмендегі өсімдіктерге жарықты аз өткізіп, басқа шөптесін өсімдіктердің өсуіне әсер етеді. Кейбір өсімдіктердің зат алмасуы нәтижесінде ортаға химиялық заттар (фитонцидтер, гликозидтер, эфир майлары) бөлуі арқылы әсер етуі. Мұны аллелопатиядеп атайды (бидайық тамырсабағы арқылы топыраққа токсиндер бөліп, мәдени өсімдіктердің тұқымының өнуін нашарлатады немесе арам шөптердің мәдени дақылдардың өсуіне кедергі жасауы) Антропогендік (антропикалық) факторлар – адамның қатысуымен қоршаған ортаға, организмдердің тіршілігіне немесе өсімдіктер мен жануарларға тікелей әсер ету. Антропогендік факторлар жыл өткен сайын күшейіп келеді. Соңғы кездері антропогендік факторлардың әсерінен биосферада күрделі экологиялық проблемалар пайда болды (парникті эффект, қышқыл жаңбырлар, орманды ағаштардың көптеп қырқылуы, шөлейттену, ортаның улы заттармен ластануы т.б.). Адам қоғамының қоршаған ортаға тигізетін әсері мол: қоршаған ортаның (атмосфераның) құрамы мен қасиетін, өзендерді, теңіздер мен мұхиттарды, сонымен қатар топырақты жай ғана емес, радиоактивті заттармен ластау экожүйелердің құрамы мен құрылымына, көптеген өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің биологиялық алуан түрлілігінің азаюы мен жойылып кетуіне әкелуде.