Гносеологиялық оптимизм, скептицизм және агностицизм

«Гносеологиялық оптимизм, скептицизм және агностицизм»: скептицизмнің гносеологиялық стратегия ретінде қазіргі ғылыми және қарапайым дүниетанымдағы маңызы

Адамзат ғасырлар бойы, жердің қалай пайда болғанын, өмірдің, дүниетанымның қайдан шыққанын зерттемек болып талпынған. Негізінен еш бір адамзат бұл сұраққа толығымен жауап бере алмаған, тіпті ұлы филостфтардын тек қана дәлелденбеген пікірлері мен теориялық ойлары ғана бар. Осы сұрақтың жауабына катысты философия тарихында үш негізгі түсінік бар, олар - "оптимизм", "скептизм", "агностизм".

Ең алдымен осы жазылып отырған терминдерге анықтама беріп, түсініп алайық. Гностицизм- танымның қазіргісі мен келешегіне оптимистік тұрғыдан қарайды. Олардың пікірі бойынша, дүниені тануға болады, адамда танымның шексіз қабілеттік мүмкіндіктері бар. Скептизм -дүниенің ұстанымды танылуын жоққа шығармайды, тек танымның дәйектілігіне күмән келтіреді.Агностизм - объективті әлемді, ақиқат объективті белгісін мойындауды жоққа шығаратын, оларды жай елес етіп түсіндіру арқылы ғылымның рөлін шектейтін, табиғи, соның ішінде әлеуметтік процесс заңдылығы мен заттың мәнін түсіну мүмкін емес деп есептейтін философиялық ілімі. Бұл ұғымды XIX діни сайыстарда ғылыми көзқарастар айқындаушы ретінде 1869 жылы Т.Гексиль енгізген. Агностицизмнің қайнар көздері - скептизм, Зенонның апориялары. ілімі, И.Канттың антиномиялары агностицизм негізгі көзі болып табылады.

Гносеологиялық оптимизм - бұл адамның танымдық қабілеттерінің шексіз мүмкіндіктерін талап ететін, адамның дүниені, объектілердің және өзін-өзі тануы үшін іргелі кедергілер жоқ деп сенетін бағыты деп айтуға болады.

Экологиялық қауіпсіздік мәселелері аясында эпистемологиялық оптимизмнің функциялары мен рөлі, оның қазіргі рационалды білімдегі орны қарастырылады. Эпистемологиялық оптимизмнің ғаламшардағы экологиялық тұрақтылық туралы заманауи ғылыми көріністі қалыптастыруға қалай әсер ететіндігі көрсетілген. Экологиялық тұрақтылық пен қауіпсіздіктің негізгі түсініктері келтірілген. Олар осы зерттеудің теориялық негізі ретінде қарастырылады. Жұмыстың мақсаты - планетаның экологиялық қауіпсіздігіне назар аудару. Экологиялық қауіпсіздік мәселелері қоғамға жаһандық апаттардан қорғанудың жолдарын жасауға мүмкіндік беретін ғылымды дамытудың жаңа, дәстүрлі емес әдістерін іздестіру міндетін қойды. Қазіргі әлемдік дағдарыс жағдайларын жаңаша түсінуге әкелетін іргелі және философиялық білім бірлігінің өзекті мәселесі зерттелуде. Іргелі және философиялық білімнің өзара келешегі қарастырылып, оның ғаламдық, оның ішінде дағдарысты, процестерді басқарудағы үлкен әлеуеті туралы қорытынды жасалады.

Түйін сөздер: философия, космогармония, жаһандану, ғылыми оптимизм философиясы, экологиялық қауіпсіздік, экологиялық сана.

Кіріспе Адам мен табиғаттың үйлесімді моделін білу, бүкіл қоғамның күш-жігерін ғарыштық дамуды әлемдік тәрбиелеуге бағыттау технологиялық апаттардан қорғаудың ғаламдық басымдықтарының бірі болып табылады.

Қазіргі өркениеттің техносферасындағы экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің