Ақша-несие саясатының трансмиссиялық механизмі

Ақша-несие саясатының трансмиссиялық механизмі

1. Ақша-кредит саясатының негізгі бағыттарымен танысу

Ақша-несие саясатының негізгі бағыттырына орталық банктің бағалардың тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін экономикадағы ақша құнын реттеуге бағытталған белгілі бір шаралар. Ақша-несие саясатты орташа мерзімді перспективада инфляцияның тұрақты деңгейіне қол жеткізу тұрақты экономикалық өсудің негізін қалаушы факторы болып табылады.

2. ҚР Ақша-несие саясатына қысқаша сипаттама жасау

Қазіргі таңда ҚР- да ақша-несие саясатының жағдайы несие пайызы жоғары қызметтері үшін алатын ақша көлемі де көп және де бұл сала тек коммерциялық банктердің пайдасына қолайлы. Негізі, ҚР Ұлттық банк жүйесі еліміздің экономикасына тән, қолайлы болуы қажет. Ал бізде олай емес. Ал оны ел экономикасына тиімді ету үшін қазіргі қолданыстағы қаржы саласы туралы заңдарды қайта қарастырып,оны жетілдіру қажет. Ұлттық банктің ең үлкен мақсаты ол ақша-несие саясатын дұрыс жолға қою. Тағы да айта кетсем Қазақстанның коммерциялық банктерінде өздерінің несиелік экспансиясын қамтамасыз ету үшін тұрақты түрде басы артық ақша резервтерінің болуын ҚР Ұлттық банкі қамтамасыз етіп отырған жоқ. Олар оны ішкі және сыртқы ақша рыногы арқылы тартып отыр. Осылай коммерциялық банктердің орталық резервтік ақшаның және ҚР Ұлттық банктің эмиссиялық бастамасының қатысуынсыз өз бетінше корпоративтік ақша жасай алу қабілеті ақша ұсынысы артуының негізгі факторы болып шыға келуде. Яғни қазіргі кезде резервтік ақша Ұлттық банктің белсенді ұстанымы арқылы айналымға шығып жатқан жоқ, керісінше, коммерциялық банктер Ұлттық банкті ақша резервтерімен қамтамасыз етіп жатыр. Жылда өзгерістер болып жатады. Ал Ұлттық банктің ақша- несие саясатын алып қарасаңыз, соңғы өзгерістерде тек мүдделі топтарға ғана тиімді жасалған. Мысалы, аталмыш заңның 68-бабында «Қазақстан Ұлттық банктің қызметін жылда осы банк басқармасымен бекітілген тәуелсіз аудиторлық ұйым тексереді» деп көрсетіледі. Бұл мәселен, біреудің компаниясын тексеру үшін солар ақша беріп шақыртқан адамдар тексереді деген сөз. Біздің елімізде Ұлттық банк тек президентке бағынады деп айтылады. Олай болатын болса, Президент әкімшілігінде арнайы аппарат әлдеқашан құрылуы керек еді деп ойлаймын.

3. Ақша-несие саясатының 3 құралын түсіндіру

Ақша-несие саясатының құралдары әуліктік несиелер мен депозиттер банк жүйесімен қойылған несие мен депозит пайыздық төмен және жоғары көрсеткішін реттеу үшін арнайы қолдануға арналған, оның контрагенті ретінде орталық банк болып табылады. Жоюды реттеу мақсаты төлем жүйесі мен банк аралық ақша нарығының тиімді қамтамасыз