Скандий

ДОНИШГОЊИ МИЛЛИИ ТОЉИКИСТОН

ФАКУЛТЕТИ КИМИЁ

КОРИ КУРСӢ

Мавзўъ: «СКАНДИЙ»

Иљро кард: донишљўи  курси

3-уми ихтисоси  31050101ш/р

Ќабул кард:

Н.и.к. дотс: Ёрмамадова С.Г.

Душанбе 2017

Накшаи  корї

            Сарсухан------------------------------------------------------------------------2

1. Таърихи пайдоиши скандий -----------------------------------------------4
2. Хосияти физики ва химиявии скандий-----------------------------------8
3. Скандий дар табиат –--------------------------------------------------------10
4. Металургияи  скандий -------------------------------------11
5. Истифодабарии  Скандий-------------------------------------------------- 12
6.  Хулаҳои скандий-------------------------------------------------------------13

Хулоса

Адабиёт

1.Таърихи пайдоиши скандий

Ска́ндий — элементи гурухи иловагии зергурухи сеюм буда дар даври чоруми системаи давари чойгир шудааст.Раками тартибиаш 21 ва массаи атомиаш ба  44,9559 грам / мол баробар аст. Sc (лат. Scandium ).скандий хамчун металли содда бо ранги нукрамонанд дар табиат вучуд дорад.(CAS-номер: 7440-20-2) .

Скандий дорои якто изотопи устувори табии  45 Sc мебошад.Аз байни изотопхои радиоактиви табии аз хама мущимаш изотопи  46Sc буда даври нимтабдилаш   84 шабонарузро ташкил медихад.

Скандий аз тарафи  Д. И. Менделеев дар соли  1870 пешниход гардида дар соли 1879 аз тарафи олим Л. Ф. Нилъсон аз таркиби  минерали гадолинит ва эвксенит, дар  Скандинавия дарёфт гардидааст.ва аз ин чо ба у ном гузошта шудааст,яъне аз калимаи лотинии ( гирифта шудааст).

2.Хосияти физикавии  ва химиявии скандий

Скандий дар ду шакли кристалли  вомехурад : α ва β; дар харорати хона устувор буда дорои α-модификасияи  панчараи гексогонали дошта  (а = 3,3080 Å и с = 5,2653 Å), дар харорати аз 1350 °С зиёд моеъ мешавад.Панчараи кристалии - β-модификасия дорои сохти куби мебошад. Зичии  Скандия дар  α-шакл дар харорати 25 °С 3,020 г/см3 , буда радиуси атомиаш  ба  1,64 Å, баробар буда ,радиуси ионниаш  0,75Å, (tпл 1539 °С, tкип 2700 °С, зиёда  1600 °С летуч. Дар  25 °С гармигунчоиши хосаш  25,158 кЧоол/(кг·К) [6,01 ккал/(г·°С)], ва муковимати хоси электрикиаш ба  (54-70,7)·10-6 ом·см; баробар аст.

Скандий парамагнетики суст буда нуфузпазирии магнитии атомиаш ба  236·10-6 (20 °С) баробар аст. Скандий – металли мулоим буда дар холати тоза ба осони коркард карда мешавад.

Хосияти химиявии  Cкандий. Sc –яке аз элементҳои аввалини интиқолӣ бо як 3d-электрон мебошад; конфигурасияи электронии атом чунин намуд дорад 3d1 4s2 . Аз чихати химиявӣ бо дигар элементҳои интиқолии дорои дараҷаи оксидшавии  +3 (например, Ti3+ , Fe3+ , Mn3+ ), элементҳои зергуруҳи Al, Be, ва ҳамчунон  бо элементҳои зергуруҳи иттрий монанди дорад.

Дар ҳаво бо пардаи мухофизаткунанда пушида мешавад ки ғавсиаш то  600Å, буда дар харорати  250 °С оксидшави шуруъ мешавад.Хангоми боҳамтаъсиркуни бо гидроген дар харорати 450 °С гидриди ScH2 , бо нитроген дар ҳарорати 600-800 °С - нитрид ScN, бо  галогенҳо дар ҳарорати 400-600 °С пайвастагии  ро ҳосил мекунад. SсСl3 .

Хамчунон  Скандий бо бром ва силисий дар ҳарорати зиёда аз 1000  °С таъсир мекунад.

Дар об пайвастагиҳои  Скандий гидролиз шуда намакҳои асосиро ҳосил мекунанд. Ионҳои Sc3+ полимеризасия шуда пайвастагиҳои комплексии намудҳои гуногунро ки аз табиати анион вобастаанд,ҳосил мекунад.мисол Sс(СО3 )2 - , Sc (SO4 )3 3- . Намакҳои асоси дар махлул ба осони ба шакли гидроокиди аморфи мегузаранд.