Шпаргалка по "Возобновляемым источникам энергии"

"Жаңартылатын энергия көздері" пәні бойынша емтихан жауаптары

1-деңгей

1.Энергия екі бӛліктен: жҧмыс істеуге қабілетті активті бӛліктен және сол жағдайда жҧмыс істеуге қабілетті емес пассивті бӛліктен тҧрады. Активті энергияны эксергия, ал пассивті энергияны энтропия деп атайды

2. Бірінші ретті («энергетикалық» тізбектің басында тҧрғандықтан) энергоресурстарға алғашқы кезекте мыналарды жатқызады: - дәстүрлі (негізгі): кӛмір, мҧнай, газ, уран, су энергиясы; - дәстүрлі емес, қайта жаңғыртылатын энергоресурстар; - бҧрын сирек қолданылатын дәстүрлі емес, қайта жаңғыртылмайтын энергоресурстар. Бірінші ретті энергоресурстарды тҥрлендіру арқылы тікелей қолданылатын екінші ретті энергоресурстарды ( кӛп жағдайда электр энергиясы және жылу энергиясы) ӛндіреді.  

3. Дәстҥрлі қазбалы энергоресурстарға адамдар арнаулы ауыр еңбек арқылы және үлкен қаржы жұмсау арқылы қол жеткізеді, олардың мӛлшері жылдан-жылға тоқтаусыз ӛсуде

4. Кҥндегі энергия кӛзі – оның температурасы 15 млн градусқа жуық орталық обылысында сутегінің гелийге ядерлық тҥрленуінің нәтижесі. Энергия Кҥн қойнауынан беткі қабатқа сәулелену арқылы, онан кейін қалыңдығы шамамен шардың 0,2 радиусына тең сыртқы қабатқа конвекция арқылы жетеді.

5. Жылыжайлық газдар – отынды жағу және адамның басқадай техногендік қызметі кезінде пайда болатын ӛнімдер – атмосфераның жоғарғы қабаттарында жиналады да, жердің бетінде пайда болған инфрақызыл жылулық сәулелердің ғарышқа кетуіне кедергі жасайтын қабат қҧрайды. Бҧл жер атмосферасындағы жылу энергиясының ғарышқа тарап кетуіне кедергі жасайды. «Жылыжайлық эффект» пайда болады, нәтижесінде планетаның орташа температурасы жоғарлайды. Негізгі «жылыжайлық газдарға» мыналар жатады: кӛміртегінің екіленген тотығы (CO2), метан (CH4), азот тотығы (N2O),гидрофторкӛміртектілер,перфторкӛміртектілер,күкірт гексафториді (SF6). Жылыжайлық эффект тӛтенше табиғи апаттар пайда болуына себеп болады – ҥлкен территориялар (Индонезия, Ҥндістан, Қытай, Еуропа, Америка, Жапония) мен қалаларда су тасу, цунами, кӛшкіндер мен сел жҥру, қуаңшылық жиілейді. Мҧндай апаттардан келетін экономикалық және адамдық шығындар ӛте ҥлкен болады. Тӛтенше табиғи апаттар пайда болу себебі – «жылжайлық газдар» әсерінен Жер бетінің температурасының 0,5 0С …1,5 0С, ал кей жерлерде 3,0 0С жоғарлауы. Әрбір онжылдықта атмосфераның температурасы орташа есеппен 1,5 0С жоғарлайды. Қарқынды еру нәтижесінде Арктика мен Антарктикадағы мҧздар қабатының қалыңдығы мен ауданы азаяды. Биік тау шыңдарындағы мәңгілік қар қабатындағы су қоры азаяды.

6. Дәстүрлі емес энергия ағыны – бҧл қоршаған ортада тҧрақты тҥрде немесе периодты тҥрде болатын энергия ағыны. Дәстҥрлі емес энергия кӛздерінің бағалы қасиеті – планетаның кез келген нҥктесінде пайдалануға болатын қандай да бір дәстҥрлі емес ресурс (жел, кҥн) тауып, пайдалануға болатындығында. Дәстүрлі емес энергия кӛздері. 1978 жылы БҦҦ Бас Ассамблеясы дәстҥрлі емес және қайта жаңғыратын энергия кӛздерінің тізімін бекітті.

7. қайта жаңғыратын (сарқылмайтын) энергия кӛздері (ҚЖЭК), оларға мыналар жатады: кҥн энергиясы; жел энергиясы; геотермальдық энергия; теңіз және мҧхит ағыстары мен толқындарының энергиясы; Айдың тарту кҥшінен туындайтын теңіз (мҧхит) суының периодты ағындарының энергиясы; теңіз суының температуралық градиентінің энергиясы; ӛзендердің энергиясы; судың, ауаның, жердің тӛмен потенциалды жылуының энергиясы; ӛсімдіктік және жануарлық биомассаның энергиясы; торф (шамалы пайдалану кезінде қоры толықтырылып отырылатын болса).

8. Дәстүрлі емес энергия көздері ешбір табиғи процесте қалпына келтірілмейді. Дәстүрлі емес энергия ресурстары жаңартылатын болып табылады. Бұл ресурстар шектеулі мөлшерде қол жетімді. Дәстүрлі емес энергия көздері табиғаты бойынша экологиялық таза.Ең үлкен дәстүрлі емес энергия көзі - күн энергиясы, яғни Күннен келетін энергия.

9. Жаңартылатын энергия деп аталатын барлық энергия көздері жердің табиғи жүйелерімен қоректенеді. Мұнай, табиғи газ, көмір және уран кендері сияқты қазба отындарынан айырмашылығы, бұл энергия көздері сарқылмайды, сондықтан оларды "жаңартылатын" деп атайды.Жаңартылатын энергияның негізгі түрлеріне күн энергиясы, жел энергиясы жатады. Ал негізінен жаңартылатын энергия гидроэнергетика, жел энергиясы, күн энергиясы, геотермалдық қуат, биомасса және тыныс алу қуаты сияқты тұрақты көздерден алынады.