Динамика

Қазақстан Республикасының Жоғары Білім және Ғылым Министрлігі

Мұхамеджан Тынышпаев атындағы ALT Университеті

[pic 1]

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Динамика

Орындаған: Табеева Толғанай

Тобы: ИС-24-3k

Қабылдаған: Әлібек Ақмарал Әбдіжаппарқызы

Алматы - 2024 жыл

ЖОСПАР:

Кіріспе.......................................................................................................................3

Негізгі бөлім.............................................................................................................4

1. Ньютонның негізгі заңдары................................................................................4

2. Динамикадағы күштер.........................................................................................5

3. Динамиканың қолданылуы.................................................................................7

Қорытынды..............................................................................................................9

Қолданылған әдебиеттер тізімі............................................................................10

КІРІСПЕ

Динамика – сыртқы күштердің әсерінен денелердің қозғалысын және объектілердің өзара әрекеттесуін зерттейтін классикалық механиканың іргелі бөлімі. Физиканың бұл бөлімі денелердің қозғалатын күштердің әсерінен қозғалысын қалай және неліктен өзгертетінін зерттейді және әртүрлі физикалық заңдар мен принциптер табиғат пен техникадағы заттардың әрекетін қалай анықтайтынын түсіндіреді. Динамика денелер қозғалысының жай жағдайларын ғана емес, сонымен қатар күрделі өзара әрекеттесулерді, соқтығысуды, үдеу мен айналуды қоса зерттейді.

Динамиканың негізгі принциптерін 17 ғасырда Исаак Ньютон тұжырымдаған. Оның үш заңы күштердің объектілерге қалай әсер ететінін түсінудің негізі болды. Бұл заңдар заттың тыныштық күйін немесе қозғалысын өзгерту үшін қандай күш қажет екенін және бұл күштің дене массасымен қалай әрекеттесіп, үдеу тудыратынын түсіндіреді. Динамика денелердің Жердің тартылыс күші жағдайында қозғалысын сипаттап қана қоймайды, сонымен қатар өзара әрекеттесулердің күрделі заңдары қолданылатын кеңістіктегі объектілердің әрекетін модельдеуге мүмкіндік береді.

Динамиканың маңыздылығы олардың инженерлік жобаларға, құрылыс есептеулеріне, ғарышқа ұшуға және көптеген күнделікті тапсырмаларға негіз болатындығына байланысты. Мысалы, ол автомобильдерді, ұшақтарды, зымырандарды және көпірлерді жобалауда қолданылады, мұнда құрылымға әсер ететін күштерді дәл есептеу қажет. Динамика астрономияда планеталардың, кометалар мен спутниктердің ғарыш кеңістігіндегі қозғалысын түсіндіру үшін де қолданылады, бұл біздің Ғаламның құрылымын тереңірек түсінуге мүмкіндіктер ашады.

Сонымен қатар, микро және макродеңгейлердегі күрделі өзара әрекеттесулерді зерттеуде динамика маңызды рөл атқарады. Микро деңгейде, мысалы, физикалық және химиялық реакциялардағы бөлшектердің қозғалысын модельдеуде қолданылады. Макродеңгейде динамика метеорологиялық процестер, тектоникалық плиталардың қозғалысы немесе мұхиттар мен өзендердің гидродинамикасы секілді үлкен жүйелерді талдау үшін қолданылады.

Осылайша, динамика тек механиканың бір саласы емес, адамзат ғылыми зерттеулердегі, техника мен технологиядағы көптеген мәселелерді шешетін маңызды құрал.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1. Ньютонның негізгі заңдары

Динамиканың негізін Исаак Ньютон 1687 жылы «Натурфилософияның математикалық принциптері» атты еңбегінде тұжырымдаған үш заң құрайды. Бұл заңдар күштердің объектілерге қалай әсер ететінін және олардың қоршаған ортадағы мінез-құлқын сипаттайтын денелердің қозғалысын және олардың арасындағы өзара әрекеттесуді түсіну үшін негізгі болды.

Ньютонның бірінші заңы әрбір денеге сыртқы күштер әсер етпесе, тыныштық күйінде немесе бірқалыпты түзу сызықты қозғалыста қалатынын айтады. Бұл позиция инерция заңы ретінде белгілі. Тыныштық немесе қозғалыс жағдайы өздігінен өзгермейді - дененің қозғалысын бастау немесе тоқтату, немесе оның бағытын өзгерту үшін сыртқы күш қажет.