Народнае дойлідства

РЭФЕРАТ

ПА АРХІТЭКТУРЫ БЕЛАРУСІ

ПА КНІЗЕ А.І.ЛАКОТКІ “НАРОДНАЕ ДОЙЛІДСТВА”

Выканала: студэнтка 414 групы

Факультэта мастацкай культуры

Кацельнікава К.С..

Выкладчык: Трусаў А.А.

Мінск 2022

Змест

Уводзіны…………………………………………………………………….3

Гісторыя беларускага дойлідства………………………………………………...4

Сельскія паселішчы……………………………………………………………….5

Асаблівасці двара………………………………………………………………….6

Сялянская хата і сядзібы ………………………………………………………….7

Культавае дойлідства……………………………………………………………..9

Мае ўражанні……………………………………………………………….

УВОДЗІНЫ

На старонках кнігі “Народнае дойлідства” прыведзены пріклады традыцыйных народных будынкаў Беларусі. Тут мы ўбачылі эваюцыю беларускай вёскі ад першабытнасці да цяперашняга часу.

На тэрыторыі Беларусі месціліся буйныя і дробныя вёскі, вылучалія тэрыторыі, зручныя для размяшчэння сядзіб. У заежнасці ад рэгіёну, а менавіта ландшафту і звязанымі прыроднымі асаблівасцямі вылучаліся асобныя ўнікальныя для тутэйшых мясцін архітэктурныя разлічча.

Пра гэта мы даведаліся на прыкладах беларускіх вёсак, якія змяняліся разам з гістарычнымі падзеямі.

ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСКАГА ДОЙЛІДСТВА

Вывучэнне гісторыі дойлідства пачынаецца ад пачатку вывучэння этаграфіі Беларусі, разам з узнікненнем цікавасці навукоўцаў да вёсак.

Напрацяг каменнага, жалезнага і бронзавага вякоў будаўніцтва ўскладняецца ад першапачтаковых шалашоў-зямланак да драўляных збудаванняў, што звязана з развіццём грамадства (гандлёвымі сувязямі, распаўлюджванню жывёлагадоўлі, маёмаснай няроўнасцю і г.т.д.).

Тэхналогія будаўніцтва на поўначы і поўдні адрознівлася, пры тым на поўдні развівалася хутчэй.

Вялікія патрабаванні былі да месца размяшчэння вёскі або горада, яно далжно быць захавана ад воргаў пры тым мець сувязь з воднымі каналамі і т.д. Яшчэ месца выбіралі па эстэтычным крытэрыі.

Спачатку не выдзялась ніякая планіроўка дамоў, яны размяшчаліся хаатычна. Лінейныя вёскі распаўсюджваюцца на Беларусі пасля зямельнай рэформы 1557г.

Вялікае значэнне надавалась колерам, калі гаворка заходзіць пра афарбоўку жытла. Трэба ведаць аб сакральным значэнні белага (сімвал боскага) і чырвонага (найпрыгажосці) колераў, якія часта выкарвстоўвалісь. Амаль заўсёды ў афарбоўкі жылля спасучаліся ўсе прыродныя колеры (блакітны – колер неба, зялёны – прыроды і г.т.д.). Тое ж тычыцца рэзных упрыгожванняў – яны таксама мелі сакральны сэнс.

СЕЛЬСКІЯ ПАСЕЛІШЧЫ

У залежнасці ад прызначэння (гандлёвае або земляробчае) паселішчы падзялілісь яшчэ ў старажытнасці на гарады і вёскі, сёлы.

Сёлы фарміраваліся як тэрытарыяльна-адміністраціўны цэнтар у феадальнай дзяржаве і па аднаму меркаванню прыйўлі ад пагосту. У XVIII-XIX стагоддзях яны выконвалі ролю цэнтра воласці. Калі для пагосту неабходна было прысутніцтва царквы, то сяло у гэты час пашыраецца і ўключае ў сябе валасную ўправу, царкоўна-прыхадскую школу, карчму і грамадскі свіран.

Далей мы таксама разгледзілі паняцця фальварак, слабада, засценак і ваколіца.

На Беларусі паселішчы былі разнымі па мерах: ад 1-3 двароў да некалькі дзясяткаў. Адзін з выідаў маладворных (наварт аднадворных) паселішчаў – хутар. Ён распаўсюдзілся ў другой палове XIX стагоддзя, пасля адмены прыгону.

Разгледзім панскі двор або маёнтак – месца пражывання земляўладальніка. Да яго