Жасушадағы АТФ

«ҚАРАҒАНДЫ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» КеАҚ

[pic 1][pic 2]

БИОМЕДИЦИНА КАФЕДРАСЫ

Тақырыбы:      Жасушадағы АТФ

Орындаған: Арыстан Айым

Топ: 1-001 Педиатрия
Тексерген: Сулеймен А.С.

Қарағанды 2023 ж.

      Жоспары:

• кіріспе
• негізгі бөлім
• Энергия пайда болу көзі
• Гликолиз
• Оттекті ыдырау
• Эндергоникалық және экзергоникалық процестер
• Қорытынды

 Біздің денеміздегі энергия түрі АТФ сөзімен ұсынылады. АТФ-аденозинтрифосфат, әсіресе жасушалар үшін және жалпы организм үшін негізгі энергия көзі болып табылады. Бұл аденозин эфирі (пурин). Сонымен қатар, ДНҚ құрылымын қалыптастыру үшін нуклеин қышқылдарының синтезінің көзі болып табылады! Қорытынды: АТФ жетіспеушілігі гормоналды реакцияның бұрмалануына/жетіспеушілігіне және одан тыс жерлерге әкелуі мүмкін. АТФ митохондрияда түзіледі (бұл кез-келген жасушаның шағын құрылымдық компоненттері, митохондрияның өзіндік жасуша ядросы сияқты ДНҚ-сы бар жоғары ұйымдастырылған құрылым). Сондықтан АТФ синтезі бұзылған аурулар «митохондриялық дисфункциялар» деп аталады.

      Ендігі кезекте, бұл энергия көзі қайдан пайда болады деген сұраққа жауап беретін болсам, энергияның пайда болу процесін 3 кезеңге бөлуге болады:

• 1 кезең - көмірсулардан, майлардан және тағам ақуыздарынан қарапайым молекулаларды( энергия түзілу цикліне) алу. Көмірсулар моносахаридтерге(глюкоза,фруктоза), майлардан май қышқылдарына, ақуыздардан аминқышқылдарына дейін ыдырайды.  Ақуыз, май, көмірсу ыдырауы оттегі бар ортада да(аэробты) және оттегісіз(анаэробты) ортада жүреді. Бұл өте маңызды! 1 глюкоза молекуласының анаэробты гликолизінен-2 АТФ молекуласы, 1 глюкоза молекуласының аэробты (оттегі) гликолизінен - 36 АТФ молекуласы, 1 май қышқылы молекуласының аэробты тотығуынан-146 АТФ молекуласы түзілетіндіктен (оттегісіз ортадағы майлар мен ақуыздар мүлдем ыдырамайды, қорытынды-мысалы, емделмеген анемияда (оттегі тапшылық) салмақ жоғалту мүмкін емес. Сонымен, 1 глюкоза молекуласының ыдырауы үшін ол 6 O2 молекуласын, ал 1 май қышқылының молекуласы 23 O2 молекуласын қажет етеді. Ойымды түйіндейтін болсам, майлар энергияның негізгі көзі және барлығына O2 қажет!
• 2 кезең - барлық молекулалардан түзіледі көмірсу, май, ақуыз - ацетил КоА-аралық метаболит. Бұл кезеңнің мәні, өндірілген ацетил КоА саны көптеген дәрумендер мен микроэлементтердің (С дәрумені, В тобы, мырыш, мыс, темір және т.б.) деңгейіне байланысты. Неліктен энергияны қалыптастыру өте маңызды - бұл элементтердің жетіспеушілігін толтыру үшін бұл өте маңызды!
• 3 кезең - дәл осы ацетил КоА АТФ өндірісінің 2 негізгі биохимиялық жолына түседі - бұл Кребс( лимон қышқылы) циклі және тотығу фосфорлану циклі ( электрондардың берілуі, "тыныс алу тізбегі", NAD-және NADH+түзілуі жүреді. Осы екі пайдаланылған цикл арасындағы байланыс-және" тар мойын бар", АТФ түзілуіндегі" әлсіз жер". Және жасуша ортасының рН-на байланысты- жасушалық гипоксия = жасушалық ацидоздың дамуымен және АТФ түзілу процесі нашарлайды-организм NADH артық тұншығып қалады, ал NADH "жасушадан оттегінің ағып кетуімен"( механизмді ашпайды) және оттегінің белсенді(агрессивті) түрлерінің пайда болуымен ( бос радикалдар) - ал бұл артық мөлшерде пайда болған кезде жасушаны зақымдайтын агенттер болып есептеледі.

АТФ цитоплазмада, көбінесе митохондрияларда синтезделеді, сондықтан да олар клетканың «күш беретін станциясы» деп аталады.Адамның, көптеген жануарлар мен кейбір микроорганизмдердің клеткалары АТФ синтездеуге кажетті энергияны негізінен глюкозадан алады. Нәтижесінде АТФ синтезделіп шығатын клеткадағы глюкозаның ыдырауы бірінің соңынан екіншісі жүріп отыратын екі сатысы арқылы жүзеге асырылады. Оның бірінші сатысы гликолиз немесе оттексіз ыдырау деп аталады. Екінші сатысы оттекті ыдырау деп аталады.