Жартылай өткізгіш диодтар

Коммерциялық емес акционерлік қоғам

«Ғұмарбек Дәукеев атындағы АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ»

Автоматтандыру және басқару кафедрасы

№ 1 зертханалық жұмыс бойынша

ЕСЕП БЕРУ

Пәні: «Электроника»

Тақырыбы: «Жартылай өткізгіш диодтар»

Мамандығы: 6B07108 – «Автоматтандыру және басқару»

Орындаған: Қожанов Еркебұлан                                            Тобы: АУ(УК)-22-2

Тексерген: аға оқытушы Бакирова Н.

____________  ____________  «___» _____________ 2023 ж.

      (бағасы)           (қолы)

Алматы, 2023

Жұмыстың мақсаты: 

1. P-n ауысуының тура және кері ығысуы кезінде диодтың кернеуі мен тогын зерттеу;

2. Жартылай өткізгіш диодтың вольтамперлік сипаттамасын (ВАС) құру және зерттеу;

3. Вольтамперлік сипаттама бойынша тура және кері ығысу кезіндегі диодтың кедергісін зерттеу;

4. Варикаптың вольтфарадтық сипаттамасын құру.

Зертханалық жұмысқа тапсырма:

Стэндке схеманы құрып , амперметр мен вольтметрден шыққан мәндерді

жазып алып график құру керек.

[pic 1]

Бақылау сұрақтары:

1. Жартылай өткізгіштердің электр өткізгіштігінің ерекшелігі неде? Металдың, жартылай өткізгіштің, диэлектриктің энергетикалық диаграммалары арқылы түсіндіру.

 Жартылай өткізгіштер – қалыпты температурадағы меншікті электр кедергісі  = 10-3  109 Ом∙см болатын заттар, өткізгіштерде бұл сипаттама   10-3  10-6 Ом∙см арасында, ал диэлектриктерде   1091018 Ом∙см.

Жартылай өткізгіштерге элементтердің периодтық кестесінің төртінші тобындағы элементтер, интерметалдық қоспалар, тотықтар, сульфидтер, карбидтер жатады.

 Жартылай өткізгіштердің металлдардан негізгі айырмашылықтары:

 а) таза жартылай өткізгіштердің электр кедергісі температураға тәуелдігі жоғары болып келеді. Олардағы кедергінің температуралық еселігі КТЕ = − (56) % / ºС, металдарда КТЕ = (0,4  0,6) % / ºС;

б) жартылай өткізгішке қоспа қосылса оның меншікті кедергісі азаяды. Мысалы, германийге 10-5 % мышьякты қосу оның кедергісін 200 есе азайтады, ал қорытпалардың кедергісі қорытпа құрамына кіретін жеке металлдардың кедергісінен әрқашан үлкен болады.

2. Жартылай өткізгіштердің электрондық және тесік электрөткізгіштігімен айырмашылығы неде? Жартылай өткізгіштерде қандай токтар өтеді?

Еркін электрондар жүзеге асыратын электр өткізгіштік , Жартылай өткізгіштің электрондық өткізгіштігі деп аталады. Электрондық өткізгіштік (Француз тілінде «теріс»)

Электрондар атомдардан бөлінген кезде, атомдарда бос орындар пайда болады, оларға басқа электрондар келеді . Мұндай, бос орындар тесіктер деп аталады. Тесіктің пайда болуы атомның электронды жағалтумен байланысты, сондықтан оның пайда болу аймағында шамадан тыс оң заряд пайда болады. Осылай электрондың тесіктің болуы оң зарядқа тең. Атом өзінің орнынан жылжымай, оң зарядтың қозғалысы жүреді.

3. P-n өту құрылымы қандай? Сыртқы кернеу болмаған кезде болатын электр процестерін түсіндіру.

P-n өткелі немесе электронды-тесік түйісуі - өткізгіштігі әртүрлі екі жартылай өткізгіштің жанасу ауданы - тесік (p, ағылшын тілінен positive - оң) және электронды (n, ағылшын тілінен negative - теріс). p-n өткелдеріндегі электрлік процестер сызықты емес ток-кернеу сипаттамасы бар жартылай өткізгіш құрылғылардың жұмысының негізі болып табылады (диодтар, транзисторлар және т.б.).