Инсан шәхсниң тәркип тепиши

                                  Инсан шәхсниң тәркип тепиши

Инсан шәхсниң тәркип тепиши әң асасий вәзипи б\п актуал проблемилар-ң биридур.Һазирқи вақитта бу проблемиларни йешишта илмий ишлар жүргүзилмәктә.Техи көп йешилмигән проблемилар келип чиқмақта.Бү\н инсанни тәкшүрәш йәни биогенетикилик вә социотехникилиқ еқимларни тәкшүрәп ениқланмақта.Буни чүшәндүрүштә һәр түрлүк уқумларни бәрмәктә.Буниңда биогенетикилиқ конценция йөнилишлири қелиплишип чиқмақта.Буниңдин нетивизм еқимлирини қаримақта.Бу сөзниң мәзмуни тәбийлик мәналарни билдүриду.Бу еқимлар 17-әсирдә пәйда болған идеалистик еқимлардур.Һазирқи психологлар нетивизм еқимларниң камчилиқлирини вә дурус тәрәплирини ениқлимақта.Шәхсниң тәркип тепишиға қоршап турған шараит тәлим тәрбийә һесапқа елинилши к\к.

Идеалистик пикирдә униңға көп көңүл бөлмәйду.Идеалистик пикирдә нәсилдин нәсилгә өтидиған қаблийәтләрдин берилиду.Мошундақ қаблийәтләрни пайдилинип шәхсни тәрбийәләп уни техиму муһәккәмәлләш дәп чүшәндүриду.

Балиларни тәрбийәләштә өткәнки әсирдә яшиған алдиңқи қатарлиқ дин егилириниң пикри әвлатттин әвлатқа қалған қабилийәтләр болиду дәп көрсәткән.Әнди балиларниң тәркип тапқанда бизни қоршап турған ташқи муһит тәлим-тәрбийә ишлар һәл әәтүчи рольни атқуриду.Идеалистик еқим болса бу еқимға қарши туриду.Бу еқим 19-әсирдә  АҚШта башланди.Улар педагогика еқими б\чә иш елип барған. Педология пәнини илгири  сүргүчләр өзиниң пикричә инсан шәхсниң тәркип тепиши 2 факторға асаслиниду;йәни бири нәсил қаладуруш хусусийәтири йәнә бириси болса ташқи,сиртқи күчниң тәсиридин.Лекин уларниң пикричә тәлим тәрбийә бериш анчә муһим әмәс.Қанчә тәрбийә бәрсәңләрму ташқи муһит һеч тәсирини тәккүзмәйду дәп ейтиду.Бирақ бу әң чоң камчилилиқлириниң биридур.Улар балиларни тәкшүрәштә тест методини пайдилиниду.

Педалогия еқими бу эксплуатация қилинған еқимдур.Инсан шәхсниң тәркип тапқан дурус бн матералистик чүшнүкләрни бәргән маркистик лениннизм идеялири бн .Марксизм ленинизм тәлиматлириниң көрә бир инсанниң тәркип тепиш асаси.

3факторға бағлинишлиқтур.Уларниң 1-чиси инсан туғулуп өсүп йетилиши, ташқи муһитниң тәсиригә бағлиқ.

2-чиси Адәмгә узақ муддәт давамида системилиқ түрдә берилидиған тәлим -тәрбийә-ң тәсирии.

3-чиси Адәмгә туғма рәвиштә тәйяр һалда берилидиған нәсилий хусусийәтләрниң тәсиридур.Псих-я пәни марксизм,ленинизм тәлиматиға асаслинип мошу асаси 3факторниң һәр бириниң адәмгә қ/қ тәсир қилидиғанлиғини конкрет фактор асасида чүшәндүриду.

Буниңда асасий рольни ишләйдиған инсанниң яшап турған ижтимаий муһит тәсириниң күчлүк екәнлигини тәкитләйду.

Зеһин тоғрилиқ чүшүнүк.

1.Зеһин дегән немә?

2.Зеһинниң физиологиялиқ асаслири

3.Зеһинниң түрлири

4.Зеһинниң асасий хусусийәтләри

5.Чечилғақлиқ пәриманлиқ

6.Диққәт-етиварлиқ зерәклик

Биз әтраптики нәрсә вә һадисиләрни  зеһин арқ-қ көрүп билип алимиз.

Биз бирәр нәрсиләрни қарап,көрүп турсақму уни көрмәслигимиз мүмкин.Әгәр биз өз ишимиз бн шуғуллинип олтарған б-сақ башқа кишиләрниң ениқ ейтқан сөзини аңлимаймиз.Бизгә к/к бн нәрсиләрни зеһин қ/п тиңшап алидиған б/сақ уни биз түгел билип алидиған болимиз.

Диққәт дегән немә?

Диққәт йәни зеһин аңниң бии нәрсигә һадисә яки паалийәткә қаритилиши яки шуниңға зеһинниң топлинишидур.Аңниң қаритилиши дегәндә биз өзимизгә к/к бн объектни таллап елишни нәзәрдә тутимиз.

Зеһин бу әтраптики нәрсә вә һадисиләрниң болуватқанлиғи,уларниң мувапәқийәтлик б/нлиғи үстидә ениқ вә рошән қелип көрситиду.Оқуш ишида зеһинниң әһмийити чоңдур.Оқуш ишида барлиқ билимләр зеһин арқилиқ әмәлгә ашиду.Оқуғучи оқуш мотға зеһин қойса оқуш материални өзләштүрүп алиду.Б.ташқири  зеһин дәрисни тиңшап олтуруш интизамни сақлашни тәминләйду.Барлиқ биз-ң иш-һәрикәтлириниң аңлиқ түрдә һәрикәтләрни қилип аң мәркизидә орын алиду.М:Оқуғучи китап оқуватиду дәйлуқ Униң диққити китапниң мәзмуниға қаритилған б/ду.