Знакамітыя людзі маёй мясцовасті Сцяпан Іванавіч Чарняк

МІНІСТЭРСТВА СЕЛЬСКАЙ ГАСПАДАРКІ І ХАРЧАВАННЯ РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ

УСТАНОВА АДУКАЦЫІ

БЕЛАРУСКАЯ ДЗЯРЖАЎНАЯ СЕЛЬСКАГАСПАДАРЧАЯ АКАДЭМІЯ

Кафедра гісторыі і педагогікі

РЭФЕРАТ

«ГIСТОРЫЯ БЕЛАРУСІ Ў КАНТЭКСЦЕ ЕЎРАПЕЙСКАЙ ЦЫВІЛІЗАЦЫІ»

на тэму: Знакамітыя людзі маёй мясцовасті Сцяпан Іванавіч Чарняк

Выканала:

студэнтка 2 курса 2 группы

факультэта бухгалтарскага уліку

Мірутка Алеся

Горкі 2020

Сцяпан Іванавіч Чарняк

Сцяпан Іванавіч Чарняк, удзельнік пяці войнаў, быў першым з нашых землякоў, удастоеных звання Героя Савецкага Саюза. Ён нарадзіўся ў 1899 г. у вёсцы Чарневічы Барысаўскага раёна ў сям'і селяніна. Яму было 13 гадоў, калі ён страціў бацькоў і застаўся на выхаванні ў старэйшай сястры. Вучоба для вясковага хлопчыка абмежавалася пачатковай сельскай школай.

 У студзені 1917 года Сцяпана прызываюць у войска і адпраўляюць на Паўднёва-Заходні фронт, дзе ён прымае ўдзел у бітвах першай сусветнай вайны. Праз год малады салдат добраахвотна пераходзіць у Чырвоную Армію і ў якасці камандзіра ўзвода ваюе ўжо на франтах грамадзянскай вайны. Неўзабаве яго накіроўваюць на вучобу ў Маскву, а пазней у Ленінградскую пяхотную школу. З гэтага часу ён канчаткова звязвае свой лёс з арміяй, становіцца кадравым ваенным.

Сур'ёзным выпрабаваннем для С. І. Чарняка з'явілася трэцяя на яго рахунку вайна. У 1937 - 1938 гадах ён выконвае адказныя заданні савецкага ваеннага камандавання ў пасады дывізіённага дарадцы Інтэрнацыянальнай брыгады генерала Лістэрыя ў Іспаніі. За паспяхова праведзеную войскамі рэспубліканцаў Торуэльскую аперацыю і асабістае ў ёй удзел С. І. Чарняк быў узнагароджаны ордэнам Леніна.

Праз год яму давялося ўдзельнічаць яшчэ ў адной вайне — савецка-фінскай, дзе асабліва праявіліся яго здольнасці камандзіра. У гэтай вайне Сцяпан Іванавіч камандаваў 136-й стралковай дывізіяй. З 23 снежня 1939 года вяліся жорсткія баі на ўчастку Муола — Ільвес.

Ўмацаваны раён, які павінна была прарваць дывізія, з'яўляўся адным з важнейшых вузлоў абароны «лініі Манэргейма». Ён трывала замыкаў пярэсмык паміж двума азёрамі. Пярэдні край фінскай абароны на ўсім працягу быў оплетен чатырма радамі драцяных загарод, падпяразаны процітанкавымі равамі і чатырма ярусамі масіўных надолбов. Паміж радамі надолбов і драцяных загарод знаходзіліся мінныя палі. Падыход да абарончых збудаванняў праціўніка ўскладняўся яшчэ і тым, што мясцовасць перад пярэднім краем была адкрытая і ўсе прастору добра простреливалось.

Карыстаючыся дадзенымі выведкі, камбрыг С. І. Чарняк, змог правільна ацаніць сітуацыю і арганізаваць наступ дывізіі на варожыя ўмацаванні. Напярэдадні штурму ўмацаванага раёна артылерыя заняла агнявыя пазіцыі для стральбы прамой наводкай. Сапёры зрабілі праходы ў драцяных заграждениях і надолбах. Першыя атакі пацвердзілі моц фінскай абароны. Пад моцным варожым агнём пяхота вымушана была залегчы. Тады пасля узмоцненай артылерыйскай апрацоўкі фінскіх пазіцый С. І. Чарняк загадаў ўвесці ў дзеянне групы блакавання, якія пад покрывам пурги сталі подползать да дотам. Асабліва перашкаджаў прасоўванні войскаў магутны жалезабетонны дот на правым флангу праціўніка. З яго знішчэннем ў сістэме агню ўтварылася пралом. Наступаючыя падраздзяленні дывізіі пасля гэтага праніклі ўглыб фінскай абароны і блакавалі ўсе доты першай лініі ўмацаванага раёна.

Захопліваючы дот за дотам, дывізія прасоўвалася наперад, у глыбіню ўмацаванага раёна. Раніцай 28 лютага яна заняла апошні аплот супраціву праціўніка на гэтым участку — Ільвес. Такім чынам, адзін з магутных вузлоў абароны Карэльскага пярэсмыка быў разгромлены. У гэтым раёне дывізія захапіла ў агульнай складанасці 27 жалезабетонных агнявых кропак і 20 каменных і деревоземляных збудаванняў.

За баявыя дзеянні на Карэльскім пярэсмыку дывізія была ўзнагароджана ордэнам Леніна, дванаццаць байцоў і камандзіраў былі ўдастоены звання Героя Савецкага Саюза. У іх ліку быў і камандзір дывізіі Сцяпан Іванавіч Чарняк. Ён стаў першым з барысаўцаў, хто атрымаў Залатую Зорку. У тым жа 1940 годзе С. І. Чарняку было прысвоена званне генерал-лейтэнанта, абыходзячы званне генерал-маёра.