Египет

3 ТАҚЫРЫП. ЕГИПЕТ

Египет перғауындары- ТУТМОС,ХАТШЕПСУТ, 3 РАМЗЕС,4 АМЕНХОТЕП, ТУТАНХАМОН

Б.з.б 2 мыңжылдықта Египетте құлиеленушілік құрылыс біржолата қалыптасып, нығая түседі.

III Тутмос перғауынның әйелі ХАТШЕПСУТ  патшайым елде храмдар салдырып, Африканың шығысына жорық жасайды.

IV Аменхотеп (1368-1351)жылдары Египетті басқарған.

1) Есімі «Атонға ұнаған»деген мағынаны береді.

2)Ол өзін «Эхатон»деп атаған.

IV Аменхотеп Эль-Амарна немесе бұрынғы Ахетатон деген қала салдырған.

IV Аменхотеп АМОН «КҮН ҚҰДАЙЫ» және басқа да құдайларға табынуға тыйым салған.

Египетті алғаш біріктіруші перғауын МЕНЕС (МИНА) перғауын б.з.б 3000 жылдары Египетті бірікті.

[pic 1]

      Ежелгі Египеттегі еңбекшілердің жағдайы

Египеттіктер тұтқындарды «тірі өліктер» деп атады, оларды құлға айналдырды.

Бау-бақшаларды шадуфтардың «құдықтың» көмегімен суғарған.

Египет перғауындары үшін ең ауыр міндеткерліктердің бірі перғауын әскерінде қызмет ету.

Шонжарларға: сарай қызметкерлері,қазылар,әкімдер,жазғыштар,сақшылар мен шабармандар жатты.Бұлар перғауындарға жақын қоныста болған.

Египет перғауындарынан кейінгі беделдісі әкімдер  болды.

Жазғыштар перғауындар үшін ,ірі шонжарлар үшін өте қажет болды.

Олар егістік көлемін,шаруалардың әрқайсысы жыл сайын патша қазынасына салық керек екенін есептеген.

Сақшылар мен шабармандар шонжарлардың малдарын, егінін және үйлерін күзеткен.

Египет әскерінің негізгі бөлігі жаяу әскерлер болды.

III Тутмос пен Рамзес перғауындар жаулап алған аймақтар- ХЕТТ патшалығы, Сирия, Нубия

III Тутмос ол патшалық құрған кезде СИРИЯға 17 рет жорық жасаған.

Б.з.б 1500 жылдар шамасында III Тутмос перғауын өз әскерлерімен Алдыңғы АЗИЯҒА аттанды.

Жаулау жорықтары нәтижесінде Египетке : Хетт патшалығы, Ассирия ,Вавилон салық төлеп отырды.

Нубияның алтын кеніштері Египетті қатты қызықтырады.

II Рамзес Хеттерге КАДЕШ  қаласының түбінде ойсырата соққы беріп, Палестина мен Сирияның оңтүстігін басып алды.

Ежелгі Египеттің әдебиеті мен өнері

1.«Осирис  пен Исида туралы миф» - Мифтің мазмұнында Египет патшасы Осирис пен әйелі Исиданың халыққа жасаған қайырымдылығы мен қамқорлығы суреттелген.

2. «Синухэттің әңгімесі»- Египет әдебиетінде саяхатты сапарлар мен әртүрлі шытырман оқиғаларға толы шығарма. Синухэттің алыс сапардағы көрген бейнеті мен қиындығы және оның әртүрлі ерлік істері тартымды баяндалады. Фивы қаласындағы оқиға