Тұз гидролизі

Тұз гидролизі

Тұз иондарының су иондарымен әрекеттесуі әлсіз электролиттің пайда болуына әкеледі.

Гидролиз реакциясының схемасы:

XY + HOH ↔ XH + HOY

XY-тұз;

HOH-су молекуласы;

XH қышқылы;

HOY-негіз.

Гидролиз жылдамдығы артып келеді:

температураның жоғарылауы;

ерітіндіні көбейту арқылы.

Гидролиз реакциясы әдетте қайтымды, ал реакция тепе-теңдігін тұз ерітіндісіне күшті қышқыл немесе күшті негіз қосу арқылы бір жағына немесе екінші жағына ауыстыруға болады.

Тұз түзілу әдісіне байланысты тұз гидролизінің барлығы 4 нұсқасы мүмкін:

катион бойынша гидролиз-тұз күшті қышқыл және әлсіз негіз арқылы түзіледі: NH4NO3, NH4Cl; ZnCl2; [Cu (NO3) 2]; AlCl3;

анион бойынша гидролиз-тұз әлсіз қышқылдан және күшті негізден түзіледі: KNO2, Na2CO3; Na2SO3; K2S; CH3COONa;

катион мен анион бойынша гидролиз-тұз әлсіз қышқылдан және әлсіз негізден түзіледі: NH4CN; Al2S3; NH4NO2; CH3COONH4;

күшті қышқыл мен күшті негізден түзілген тұздар гидролизден өтпейді.

күшті қышқылдар: HNO3, H2SO4, HCl, HBr, HI, HClO4, H2CrO4;

әлсіз қышқылдар: HNO2, HF, HCN, H2SO3, H2CO3, H2S, CH3COOH;

күшті негіздер: LiOH, NaOH, KOH, Ca(OH)2, Ba (OH)2, Sr (OH)2;

әлсіз негіздер: NH4OH, Fe(Oh)2, Fe(Oh)3, Cr(OH)3, Cu(OH)2, Zn(OH)2, Al(OH)3.

         Күшті негіздер әлсіз негіздер

Күшті гидролиз қышқылдары жоқ

рН = 7 катион бойынша гидролиз

pH<7

Әлсіз қышқылдар анион бойынша гидролиз

рН > 7 катион мен анион бойынша гидролиз

pH≈7

Катион бойынша Гидролиз

NH4NO3 + H2O ↔ NH4OH + HNO3

NH4NO3-аммоний нитраты күшті қышқыл мен әлсіз негізден түзіледі;

NH4OH-әлсіз негіз;

HNO3-күшті қышқыл.

Иондық түрдегі катион бойынша гидролиз теңдеуі:

NH4+ + NO3- + HOH ↔ NH4OH + H+ + NO3-

Гидролиз процесінде NH катионы4 + [oh -] су гидроксиді иондарын (қызыл) байланыстырады, нәтижесінде [h+] сутегі катиондары артық болады және ерітінді [H+]>[OH-] (рН<7) қышқыл болады.

Сатылы гидролиз

1) тұз әлсіз көп негізді қышқылдан және күшті негізден түзіледі-мұндай гидролиз сатыларының саны әлсіз қышқылдың негізділігіне байланысты.

Мысал ретінде K2CO3 калий карбонатының гидролизін талдаймыз.

Тұз әлсіз екі негізді қышқылдан (H2CO3) және күшті негізден (KOH) түзіледі, сондықтан оның гидролизі анион арқылы өтеді (жоғарыдан қараңыз).