Тест по "Социологии"

№

Сұрақтары

Әлеуметтану – бұл:

табиғат, қоғам және ойлаудың жалпы даму заңдары туралы ғылым;

саяси құбылыстардың пайда болуы мен дамуы, заңдылықтары, жолдары мен формалары туралы қоғамдық ғылым;

қоғамдағы мәдени үрдістер туралы ғылым;

қоғамның қызмет етуі мен даму заңдылықтары туралы ғылым;

қоғамның құрылымы, ондағы адамдардың мінез-құлқысы туралы ғылым.

Әлеуметтанудың объектісі:

қоғамдағы экономикалық және әлеуметтік процестер;

әлеуметтік шындық;

адамдардың қоғамдағы мінез-құлқысы;

біртұтас әлеуметтік жүйе ретіндегі қоғам және ондағы процестер;

біздерге сезіммен берілген объективтік шындық.

Әлеуметтану ғылым болып қашан қалыптасты?

XIX ғасырда.

XVIII ғасырда.

XX ғасырда.

орта ғасырларда.

ХІІІ ғасырларда.

«Социология» терминін алғашқы қолданған кім?

К.Маркс.

Аристотель.

Н.Макиавелли.

И.Кант.

О.Конт.

«Позитивтік философия курсы» еңбегінің авторы:

О.Конт.

Т.Гоббс.

Г.Спенсер.

П.Сороки.

Ю.Хабермас.

Әлеуметтанудағы алғашқы бағыт:

Материализм.

Идеализм.

Позитивизм.

Интернационализм.

Марксизм.

Қоғамның революциялық жолмен дамуын жақтаған кім?

П.Сорокин.

К.Маркс.

М.Вебер.

А.Бебель.

Д.Рикардо.

П.А Сорокинның әлеуметтанулық тұжырымдамасы:

диалектикалық материализм;

тарихи материализм;

әлеуметтік стратификация және әлеуметтік мобильділік;

қоғамның мәдени-тарихи типтік теориясы;

субъективтік идеализм.

Ы. Алтынсариннің пікірінше көшпелі қазақ қауымының әлеуметтік дамуының басты бағыттары:

өндірістік кәсіпорындарды дамыту;

жұмысшы табын қалыптастыру;

халық арасында оқу-ағарту ісін жүргізу, қолөнерді дамыту, отырықшы өмір сүру салтына көшу, шаруашылықты дамыту;

капиталистік нарықтық экономикаға көшу;

темір және автомобиль жол тораптарының құрылысы.

Абайдың ғылымның әлеуметтік рөлі туралы ой-көзқарасы:

практика ғылымсыз бәрін де бере алады;

ғылым адамның қараңғылықтан шығарар жолын көрсетеді, оған шыққан төлем бәрінен де қымбат;

ғылымды еңбекпен, ықлас қоюмен меңгеруге болады;

ғылым әлем дүниесінің құпияларын ашуға мүмкіндік береді;

жоғарыда айтылғандардың бәрі.

Әлеуметтанудың жеке бағыты ретінде «эмпирикалық әлеуметтану» қалыптасты:

КСРО-да

Ресейде

Қытайда

Германияда

АҚШ-та

Қазіргі америкалық әлеуметтанушы Л.Козер өзінің шиеленіс теориясында қоғамдық өмірдің негізі ретінде нені қарастырды:

құрылымдық шиеленісті (конфликт);

өзара әрекеттер, келісімдер;

әлеуметтану бақылауының қажеттігі;

мәжбүр ету;

тұрақсыздық.

Қоғамның басты даму жолдары:

революциялық;

эволюциялық;

реформалық;

революциялық және эволюциялық жолдардың үйлесімділігі;

секіріп өту жолы.

Ұйымға тән:

жеке тұлғаның әлеуметтік мәртебесінің өзгеруі;

еңбек бөлінісі және мамандану;

қоғамның ашықтық дәрежесінің өзгеруі;

әлеуметтік бірлестік;

Қайшылықтар, мүдделер қақтығысы.

Әлеуметтік құрылым-бұл:

әлеуметтік ұтқырлық;

мақсаттар, көзқарастар мен пікірлердің қайшылығы;

адамдардың механикалық жиынтығы;

әлеуметтік жүйе элементтері арасындағы тұрақты байланыстардың жиынтығы;

әлеуметтік қатынастар.

Бірлігінде әлеуметтік құрам мен әлеуметтік байланыстар нені құрайды?

ұжымды;

әлеуметтік құрылымды;

стратификацияны;

мемлекетті;

мәртебені.

Қоғам – бұл:

ортақ тілі мен территориясы бар адамдар тобы;

адамдардың өзара байланысы мен өзара әрекеттесуінің бірлескен өмірі;

бір елде тұратын адамдар жиынтығы;

ортақ мүдделермен біріктірілген адамдар жиынтығы;

екі немесе одан да көп адамдар, топ.

Топтық нормадан ауытқу:

әлеуметтік бақылау;

аномия;

сәйкестік;

девиация;

әлеуметтік көмек.

Ересек адам балаға ескерту жасады. Бұл...

ауытқулар.

әлеуметтік жанжал.

әлеуметтік бақылау.

аномиялар.

әлеуметтік өзгеріс.

Үстем мәдениеттің үлгілеріне қарсы мәдениет түрі:

бұқаралық мәдениет;

субмәдениет;

контрмәдениет;

элиталық мәдениет;

маргиналды мәдениет.

Бұқаралық ақпарат құралдарының дамуына байланысты пайда болатын мәдениет:

Халықтық.

Дәстүрлі.

Жоғары.

Элиталық.

Бұқаралық.

Модернизация дегеніміз не:

индустрияға дейінгі қоғамнан индустриалды қоғамға көшу;

дәстүрге оралу;

механикаландырылған еңбектен қол еңбегіне көшу;

егіншіліктен егін жинауға көшу;

әлеуметтік регрессия.

Еңбек бөлінісі нашар дамыған, экономикасы ауылшаруашылығына негізделген, мәдениеті дәстүрлі болып табылатын қоғам:

Индустрияға дейінгі.

Индустриалды.

Постиндустриалды.

Жаһандық.

Ақпараттық.

Орындауға міндетті әлеуметтік норма:

Дәстүр;

Әдет-ғұрып;

Топтық әдет;

Құқықтық норма;

Моральдық норма.

Әлеуметтік институт ең алдымен мынаған негізделген:

мүдделер қақтығысына;

қажеттіліктердің бірдей деңгейіне;

шығармашылыққа;

тәжірибе алмасуға;

өзарақатынастарды әлеуметтік реттеуге.

Әлеуметтік жүйелерге тән емес:

Динамизм;

Реттілік;

Элементтер арасындағы байланыстардың болуы;

Өзгерістердің болмауы;

Функцияларды бөлу.

Отбасылық-неке институтына қандай ұғым жатпайды?

Функция;

Дисфункция;

Ата-ана;

Технология;

Туыстық қатынас;

Тірі ерлі-зайыптылардың некені тоқтатуы – бұл:

үзіліс;

ажырасу;

қақтығыс;

жанжал;

дағдарыс.

Қазіргі Қазақстанға қандай отбасы тән?

нуклеарлы;

көп буынды;

кеңейтілген;

үлкен;

классикалық.

Отбасы институтының қызметіне жатпайды:

Қорғау;

Әлеуметтену;

Экономикалық;

Репродуктивті;

Декларативті.

Отбасы әлеуметтік топ ретінде болып табылады:

Шығу тобы;

Екінші топ;

Формальды топ;

Кәсіби топ;

Бастапқы топ.

Неке қатынасының бұл түрінде топ мүшесі осы топтан тыс топтан өзіне серіктесті таңдай алады:

экзогамия;

полигиния;

эндогамия;

моногамия;

полиандрия.

Қазіргі қоғамдағы кең тараған неке формасы:

полиандрия;

полигиния;

топтық неке;

моногамия;

полигамия.

Адамның қоғамдағы әлеуметтік позициясын сипаттайтын ұғым:

әлеуметтік рөлі;

әлеуметтік мәртебесі;

әлеуметтік беделі;

мінез-құлық моделі;

мінез-құлық нормасы.

Екі немесе одан да көп мәдениеттер шекарасында қалған жеке адамның аралық жағдайы:

тік ұтқырлық;

маргиналдылық;

көлденең ұтқырлық;

аномия;

конформизм.

Жеке адамның бір әлеуметтік қабаттан екінші бір қабатқа өтуі:

Құрылымдық ұтқырлық.

Жеке ұтқырлық.

Тік ұтқырлық.

Көлденең ұтқырлық.

Топтық ұтқырлық.

Тік ұтқырлыққа келетін мысал:

Көшіп кету.

Неке құру.

Қызметінің  өзгеруі.

Лауазымын жоғарылату.

Басқа жұмысқа ауысу.

Көлденең ұтқырлықтың мысалы:

Рақымшылық;

Парламентке сайлауну;

Сол лауазымға басқа ұйымға ауысу;

Лауазымын жоғарылату;

Жұмыстан шығару.

Элементтердің механикалық жиынтығы жүйеге айналады:

Әртүрлікке байланысты;

Даму арқасында;

Байланыстар арқылы;

Өзін-өзі сақтау арқылы;

Сенімділік таныту арқылы.

Әлеуметтік жанжалды шешудің ең тиімді әдісі:

Компромисс;

Бәсекелестік;

Келіссөздер;

Консенсус;

Жанжал тараптарының өзара жойылуы.

Индивидтің қоғамның әлеуметтік құрылымындағы алатын орны:

әлеуметтік рөлі;

әлеуметтік мәртебесі;

әлеуметтік беделі;

мінез-құлық моделі;

мінез-құлық нормасы.

Стратификация жүйесі – бұл:

Әлеуметтік институттардың ерекше тәртібі мен өзара байланысы.

Әлеуметтік қауымдастықтар мен институттар бірлік ретінде.

Халықтың әлеуметтік-демографиялық құрамы

Өндірісті, тұтынуды, бөлуді және айырбастауды қамтамасыз ететін қоғамның ішкі жүйесі.

Әлеуметтік қабаттарға жіктеудің сипаты мен тәсілі.

Әлеуметтік институтқа жатады:

Радиостанция.

Достық.

Махаббат.

Білім беру.

Көршілік.

Әлеуметтік қатынастардың, нормалар мен әлеуметтік рөлдердің бұл тұрақты жүйесінің мақсаты қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыру болып табылады:

Қоғам.

Әлеуметтік институт.

Анықтамалық топ.

Халық құрамы.

Ұтымды әрекет.

Қоғамның немесе топтың көптеген мүшелеріне ортақ болып табылатын стандартталған әрекет ету тәсілі:

Ауытқу.

Құндылық.

Норма.

Ұғым.

Қатынас.

Делинквенттілік – бұл:

Қылмыстық мінез-құлық;

Рөлдік мінез-құлық;

Әлеуметтік мақұлданған мінез-құлық;

Мәртебелік мінез-құлық;

Нормалар шеңберіндегі мінез-құлық.

Әлеуметтік нормалардың, моральдық құндылықтар мен идеялардың әлсіреуі мен жойылуымен сипатталатын қоғамның жағдайы:

Диффузия;

Интеракция;

Аномия;

Сублимация;

Аккультурация.

Әлеуметтік ауытқу мінез-құлқының мысалы:

Шизофрения;

Паранойя;

Психоз;

Ұрлық;

Невроз.

Девиантты мінез-құлық:

қоғамдық дамудың қайшылығы;

дене және ой еңбегң арасындағы қайшылық;

жалпы қабылданған нормаларды бұзу;

дамушы жүйенің оның өмір сүруінің сыртқы және ішкі жағдайларына толық бейімделмеуі;

кездейсоқ оқиғалар тізбегі.

Қоғамның барлық деңгейлерінде іске асырылатын және девиантты мінез-құлықты алдын алуға, оларды түзетуге немесе жазалауға бағытталған процестер мен механизмдер:

Қолдау;

Қауіпсіздік;

Қызмет көрсету;

Әлеуметтік бақылау;

Даму.

Әлеуметтік сыйақының мысалы:

Девиация;

Қайта әлеуметтендіру;

Қайта құру;

Премия тағайындау;

Қамауға алу.

Қоғамдық өмірдің басты параметрлерін, оның экономикалық даму деңгейімен байланыстырған:

Маркс;

Леонтьев;

Франкл;

Фрейд;

Леви-Стросс.

Әлеуметтік өзара әрекеттесу мен қарым-қатынастың негізгі агенті:

адам, тұлға;

қоғам;

мемлекет;

ру;

тайпа.

Тұлға – бұл:

туа біткен қасиеттері мен қасиеттері;

жеке тұлғаның бірегей, қайталанбас ерекшелігі, тек өзіне тән жеке-психикалық ерекшеліктердің жиынтығы;

көрнекті адам;

адамның әлеуметтік қатынастарды орнату негізінде қалыптасатын әлеуметтік қасиеттері;

азаматтық мәртебе

Позитивті девиацияға жататын әрекет:

қаңғыбастық;

алдау парағын пайдалану;

жезөкшелік;

адамның ерлігі;

суицид.

Қоғамда қабылданған нормалар мен құндылықтарға сәйкес мінез-құлық:

конформды;

нонконформистік;

девиантты;

құқық бұзушылық;

ритуалды.

Жеке тұлғаның қалыптасуына үлкен әсер етеді:

Білім беру жүйесі;

Саяси жүйе;

Құқықтық тәртіпті қорғау органдары;

Әлеуметтендіру агенттері;

Экономикалық жағдайлар.

Әлеуметтану объектісі:

экономикалық және саяси процестер;

әлеуметтік шындық;

әлеуметтік мәртебеге сәйкес мінез-құлық;

бейсаналық;

бізге сезіммен берілген шындық.

Эмиль Дюркгейм жалпы қабылданған нормалардан ауытқу мінез-құлқын белгілеу үшін енгізген ұғым:

Стратификация.

Жанжал.

Аномия.

Девиация.

Бақылау

Аналитикалық зерттеудің негізгі мақсаты:

Клиентке экономикалық қолдау көрсету, несиелеу;

Сот талқылауы барысында мінез-құлық стратегиясын анықтау;

Әлеуметтік құбылыстың себептері мен факторларын анықтау;

Клиентке адамгершілік, эмоционалдық қолдау көрсету;

Клиентке шұғыл медициналық көмек көрсету.

Әлеуметтанудағы қандай ұғымға мыналар жатады: тік және көлденең, жеке және топтық, ерікті және мәжбүрлі, ұрпақішілік және ұрпақаралық?

Ынтымақтастық;

Көші-қон;

Ұтқырлық (мобильділік);

Рефлексия;

Жұмыспен қамту.

Адамдардың шағын тобын белгілі бір мәселеге назар аударуды және оны сұхбат берушімен сұхбат форматында талқылау әдісі:

Салыстыру;

Фокус-топтар;

Консалтинг;

Тренинг;

Оңалту.

Әлеуметтік қақтығыс (конфликт) – бұл:

Жеке мүдделер қақтығысы;

Жанжал;

Топтық мүдделер қақтығысы;

Әлеуметтік институт жұмысының бұзылуы;

Саяси акция.

Әлеуметтік құбылыстар мен процестер туралы ақпарат алу үшін ортақ мақсатпен біріктірілген логикалық дәйекті әдіснамалық, әдістемелік, ұйымдастырушылық-техникалық процедуралар жүйесі:

Социологиялық зерттеудің қорытындылары.

Социологиялық зерттеу бағдарламасы.

Социологиялық ақпаратты жинау кестесі.

Социологиялық зерттеу нәтижелері.

Проблемалық жағдайдың сипаттамасы.

Әлеуметтанулық зерттеу бағдарламасының бөлігіне жатпайды:

Проблемалық жағдайдың сипаттау;

Тақырыптың өзектілігін анықтау;

Зерттеудің мақсаттары мен міндеттері анықтау;

Гипотезаларды белгілеу;

Қорытындылар мен ұсыныстар жасау.

Әлеуметтанулық ақпаратты жинаудың қандай әдісі цифрлық технологиялардың кең тарауына байланысты жаңа мүмкіндіктерге ие болды?

Ретроспективті сұхбат;

Фокус-топ;

Бақылау;

Контент-анализ;

Терең сұхбат.

ХХ ғасырда әлеуметтанулық ақпаратты жинаудың қай әдісі кең таралды?

Сауалнама;

Фокус-топ;

Бақылау;

Контент-анализ;

Терең сұхбат.

Әлеуметтанулық ақпаратты жинаудың қандай әдісі алдымен пайда болды?

Сауалнама;

Фокус-топ;

Бақылау;

Контент-анализ;

Терең сұхбат.

Тәжірибемен тікелей байланысты әлеуметтанулық зерттеу түрі:

Барлау;

Сипаттау;

Аналитикалық;

Қолданбалы;

Іргелі.

Білім беру институттары:

отбасы, ғылым, өндірістік кәсіпорын;

отбасы, жоғары оқу орны, нарық;

кәсіптік-техникалық училище, өндірістік кәсіпорын;

отбасы, мектеп, мәдениет орындары, бұқаралық ақпарат құралдары;

мектеп, отбасы, фабрика (завод).

«Әлеуметтік мобильдік» терминін 1927 жылы әлеуметтануға енгізген кім?

Б.Барбер;

А.Турэн;

П.Сорокин;

Л.Уолнер;

Р.Дарендорф.

«Этногенез және жер биосферасы» атты еңбектің авторы кім?

В.И. Вернадский;

П.А. Сорокин;

Ю.М. Бромлей;

Л.Н. Гумилев;

Т.И. Заславская.

Дін әлеуметтануы нені зерттейді?

діни сананың қоғамға таралуын;

діннің әлеуметтік процеске ықпал етуін;

қоғамның конфессиялық құрамын;

діни сананың даму динамикасын;

жоғарыда айтылғандардың бәрін.

Отбасы әлеуметтік институт ретінде пайда болды?

мемлекеттің шығу кезеңінде

ұлттардың қалыптасу кезеңінде

ұлыстың құрылу кезеңінде

феодалдық құрылыс кезеңінде

алғашқы қауымдық құрылыс кезеңінде

Хиппилер, панктер, рокерлер және т.б.:

жастар субмәдениеті;

андеграундтар;

ресми емес бірлестіктертер;

адамдардың әлеуметтік мәртебесі;

кәсіби емес өнер туындылары.

Этнос ұғымына жатады:

нәсіл;

ұлыс;

дін;

тіл;

ұжым.

Этностың негізгі құрамдас элементтері:

ру, тайпа, ұлыс, ұлт;

таптар, топтар, жіктер;

қабат, нәсіл, ұжым;

отбасы, партия, мемлекет;

кәсіподақ қоғамдық қозғалыстар.

Әлеуметтік институт түрлері:

университет, кәсіпорын, банк, мектеп, балабақша;

ұжым, спорт, денсаулық сақтау, құрылыс;

қамсыздандыру, еңбекпен қамтамасыз ету, мамандық беру;

өкімет, милиция, прокуратура, әділет орындары;

отбасы, білім беру, ғылым, әскер.

Әлеуметтанулық зерттеулерде мәліметтерді жинаудың, өңдеудің және талдаудың әдістемелік тәсілдері мен амалдардың жиынты:

процедура (іс-қимыл);

әдіснама;

техника;

тактика;

бағдарлама.

Әлеуметтану ғылымы бойынша алғашқы арнайы еңбек:

Н.Макиавелли «Патша» (Билеуші);

К.Маркс «Капитал»;

Аристотель «Саясат»;

О.Конт «Позитивті философия курсы»;

Ф.Энгельс «Отбасының, жеке меншіктің және мемлекеттің шығу тегі».

Қоғамның әлеуметтік құрылымы:

қоғамдағы әлеуметтік топтар мен институттардың өзараәрекеттестігі мен қатынастарының бірлескен жүйесі;

әлеуметтік байланыстарды құрайтын бөліктері;

әлеуметтік таптар, топтар, жіктер;

қоғамдық ұйымдар, институттар, партиялар;

нақты өмір сүретін, эмпирикалық есепке алынған жеке адамдардың жиынтығы.

Әлеуметтік мәдениеттің негізгі белгілері:

тіл, әдет-ғұрып, құндылықтар, заңдар, білім;

материалды және материалды емес мәдениет;

ұлттық, ауылдық, қалалық мәдениет;

субмәдениет, қарсы мәдениет;

әскери мәдениет, өндіріс мәдениеті, мектеп мәдениеті.

Әлеуметтік құндылықтар:

бостандық, әділеттік, азаматтық, парыз, бауырластық, ынтымақтастық;

кәсіпкерлік, білімгерлер, зейнеткерлер;

әлеуметтену, жекешелендіру, жіктелу, қалаландыру;

біліктілік, шеберлік, ұстамдылық, сыпайылық, мейірімділік;

бәсекелестік, ұқыптылық, орындаушылық.

Жынысы бойынша әйелдер мен ер адамдардың мінез-құлық ерекшеліктерін көрсететін ұғым:

Герменивтика;

Гералдика;

Гендер;

Феминизм;

Эмансипация.

Ақпараттық қоғамның екінші атауы:

Индустриальды;

Аграрлы;

Дәстүрлі;

Индустриаға дейін;

Постиндустриалды.

Әлеуметтік мәселелерді практикалық тұрғыдан шешуге негізделген әлеуметтану саласы:

теориялық;

абстрактілі;

қолданбалы;

діни;

иллюзиялық.

Адамзат қоғамының даму сатылары:

мифологиялық, діни, философиялық;

индустриалдыға дейін, индустриалды, постиндустриалды;

күнделікті, ғылыми;

дінсіз, дінді, атеистік;

дәстүрлік, модернистік.

«Протестанттық этика және капитализм рухы» еңбегінің авторы:

Э. Дюркгейм.

О. Конт.

Дж. Мид.

Н. Смелзер.

М. Вебер.

Дәстүрлі қоғамнан индустриалды қоғамға өту шарты:

жазудың пайда болуы;

өнеркәсіптік революция;

натуральды шаруашылықтың пайда болуы;

отбасының дамуы;

экономикалық байланыстардың босаңсуы.

«Адамзаттың интеллектуалды эволюциясының үш кезеңі» идеясын тұжырымдады:

М.Вебер.

О. Конт.

К.Маркс.

Э.Дюркгейм.

Г.Спенсер.

Позитивизмнің және әлеуметтанудың жеке ғылым ретінде негізін қалаушы:

М.Вебер.

О. Конт.

К.Маркс.

Э.Дюркгейм.

Г.Спенсер.

«Әлеуметтану жеке адамның әлеуметтік әрекетін зерттеуге бағытталуы тиіс» — деген: 

М.Вебер.

О. Конт.

К.Маркс.

Э.Дюркгейм.

Г.Спенсер.

«Әлеуметтiк дарвинизм» деп аталатын әлеуметтанудағы бағытты негiздеген: 

М.Вебер.

О. Конт.

К.Маркс.

Э.Дюркгейм.

Г.Спенсер.

«Страта» ұғымы социологияға қай ғылымнан келді: 

Геология;

Механика;

Геральдика;

Химия;

Филология.

«Ақпараттық қоғам» ілімін ғылыми қолданысқа енгiзген: 

Р.Арон.

Э.Гидденс.

Ф.Фукуяма.

С.Хантингтон.

А.Тоффлер.

Алғашқы әлеуметтанулық ақпарат көзі болып табылатын адам:

филантроп;

йог;

дервиш;

субъект;

респондент.

«Әлеуметтану» терминінің этимологиялық тұрғыдан мағынасы:

адам туралы ғылым;

қоғам туралы ғылым;

әлеуметтікке ұмтылу;

әлеуметтік табиғат туралы ғылым;

әлеуметтік заңдылықтар туралы ғылым.

Өркениеттер қақтығысы идеясының авторы:

Р.Арон

Э.Гидденс

О.Тоффлер

Ф.Фукуяма

С.Хантингтон

Сұхбат және сауалнама қандай әдіс түріне жатады?

жауап алу.

фокус топ.

бақылау.     

эксперимент.

контент-анализ.

«Постиндустриялық қоғам» теориясының авторы:

Д.Белл

Р.Арон

Э.Гидденс

О.Тоффлер

Ф.Фукуяма