Монополия

Монополия

    Қазіргі әлемді нарықсыз елестету мүмкін емес, ал нарықтарды өз кезегінде бәсекелестіксіз елестету мүмкін емес. Алайда, нарықтық құрылымдар және сәйкесінше бәсекелестік айтарлықтай ерекшеленеді.

    Жетілген бәсекелестік нарықтары. Мұндай нарықта көптеген сатушылар мен сатып алушылар бар, сондықтан бірде-бір сатушы немесе сатып алушы бағаға айтарлықтай әсер етпейді. Ауылшаруашылық нарықтарының көпшілігі жетілген бәсекелестік нарықтарына жақын. Мысалы, мыңдаған фермерлер мыңдаған сатып алушылар сатып алатын бидай өсіреді. Нәтижесінде бірде-бір фермер мен бірде-бір сатып алушы бидай бағасына айтарлықтай әсер ете алмайды.

    Жетілген бәсекелестік нарықтарынан басқа, жетілмеген бәсекелестік нарықтары бар, атап айтқанда "жетілмеген" бәсекелестік туралы сөз болады. Мұндай" жетілмеген " бәсекелестік монополия жағдайында болуы мүмкін.

    Монополия-нарықтағы баға мен ұсыныс көлемін бақылауды жүзеге асыратын ұйым, Сондықтан ұсыныстың көлемі мен бағасын таңдау арқылы пайданы барынша арттыруға қабілетті немесе авторлық құқыққа, патентке, сауда белгісіне немесе мемлекеттің жасанды монополия құруына байланысты айрықша құқық.

    Алайда, монополиялардың әсері қоғамға кері әсерін тигізетін, бірақ сонымен бірге кәсіпорынға үлкен пайда әкелетін етіп дамуы мүмкін. Нарықтық билікті пайдалана отырып, монополиялық компаниялар өздерінің үстемділік жағдайын теріс пайдаланып, тиісті нарыққа, сондай-ақ жалпы тұтынушылардың әл-ауқатына теріс әсер етуі мүмкін. Монополист әрдайым бағаны негізсіз көтеруге, жасанды тауар тапшылығын тудыруға, бәсекелестерді нарықтан алып тастау үшін белгілі бір мерзімге өз бағаларын жасанды түрде төмендетеді, бұл өз кезегінде тауар сапасының төмендеуі және бағаның негізсіз өсуі сияқты салдарға әкелуі мүмкін.