Альдегидтер
Автор: Makhabbat_01 • Март 12, 2022 • Лекция • 992 Слов (4 Страниц) • 474 Просмотры
II.4. АЛЬДЕГИДТЕР.
Біріншілік спирттер тотыққанда альдегидтер, екіншілік спирттер то-тыққанда кетондар түзілетіні спирттер тақырыбын қарастырғанда айтыл-ды.
Альдегидтер мен кетондардың молекуласында: >С=O карбонил тобы болады. Альдегидтерде карбонил тобы бір радикалмен және сутек атомы-мен байланысқан болады, ал кетондарда карбонил тобы екі радикалмен байланысқан.
карбонильді қосылыстар |
↓ ↓
альдегидтер [pic 1] | кетондар [pic 2] |
↓ ↓
1. [pic 3] метаналь (формальдегид) 2. [pic 4]этаналь (ацетальдегид) | 1. [pic 5]пропанон (диметилкетон) 2. [pic 6] пентанон-2 |
Альдегидтер – молекула құрамындағы сутек атомы альдегид тобы-на (-СНО) алмасқан көмірсутектердің туындылары.
Атаулары мен изомерленуі.
Халықаралық атаулар жүйесі бойынша альдегидтерді сәйкес көмір-сутектің атына –аль деген жалғау қосып атайды. Көміртек тізбегі карбонил тобы жағынан бастап нөмірленеді.
Кетондарды карбонил тобымен байланысқан радикалдардың атымен немесе сәйкес көмірсутектің атына –он деген жалғау қосып айтады.
Альдегидтердің изомерленуі көмірсутек қаңқасының құрылысына байланысты және класаралық «кетондармен) изомері болады. Көмірсутек радикалдарының изомерленуі альдегидтерде төрт атомды көміртек өкілі-нен С4Н8О басталады:
[pic 7] бутаналь | [pic 8] 2-метилпропаналь |
Пропанальға класаралық изомер болып пропанон есептеледі:
[pic 9] | [pic 10] |
Алу әдістері.
1. Альдегидтерді тиісті көмірсутектерді және спирттерді тотықтырып алады, тотықтырғыш есебінде қыздырылған мыс қолданылады:
а)
[pic 11]
этанол этаналь
б)
CH3-CH2-CH2OH + CuO [pic 12][pic 13] CH3-CH2-CHO + Cu + H2O
пропанол-1 пропаналь
в) метанды ауадағы оттекпен толық емес жағдайда тотықтырса метан-аль түзіледі:
CH4 + O2 (ауа) [pic 14][pic 15] Н-СНО + Н2О
2. Катализатор ретінде сынаптың екі валентті ерімтал тұздарын қол-данып Кучеров ацетиленнен этаналь, басқа алкиндерден кетондар алды (Кучеров реакциясы):
а)
[pic 16]
этин винил спирті этаналь
...