Абцорбция

                       Мазмұны

КІРІСПЕ

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

2.1  АБСОРБЕНТ

2.2  АБСОБЕР

2.3 АБСОРБЦИЯЛЫҚ АППАРАТТАРДЫҢ       (АБСОРБЕРЛЕРДІҢТҮРЛЕРІ.

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

                                                    Кіріспе

Абсорбция — газ және сұйық күйдегі заттардың барлық массасы бойынша басқа затқа сорылуы.

Абсорбция – абсорбент деп аталатын сұйық сіңіргіштердің газды немесе булы қоспалардан қандай да бір газды немесе буды өзіне сұрыптап сіңіру үдерісі. Абсорбция үдерісінің өту мүмкіншілігі газдардың сұйықтарда қаншалықты еритіндігіне байланысты. Абсорбция үдерісі кері жүре алатын үдеріс болып табылады, кері үдерісті десорбция деп атайды. Абсорбция үдерісін газдардың сұйықтардағы ерітінділерін алу үшін ғана емес, сонымен қатар, газды немесе булы қоспаларды ажырату үшін қолданады. Абсорбция – физикалық абсорбция жəне химиялық абсорбция деп бөлінеді. Негізінен физикалық абсорбцияны қарастырамыз. Абсорбция үдерісі техникада мұндай өңдеу қондыр- ғыларында көмірсутек газдарын айыру үшін, тұз қышқылын алуда, газдарды тазалағанда, т.б. жерлерде қолданылады. Сұйық-газ жүйелеріндегі тепе-теңдік. Газ-сұйық жүйелеріндегі тепе-теңдікті сипаттайтын негізгі заң – Генри заңы. Генри заңы былай айтылады: белгілі бір температурада ерітіндідегі еріген газдың мольдік үлесі, ерітінді үстіндегі осы газдың парциалдық қысымына тура пропорционал болады. Математикалық түрде жазылады

х* = p/ E                  немесе                p*=  E/x ,                                           (3.46)

мұндағы Рп – газдың ерітінді үстіндегі парциалдық қысымы, Па; х – ерітіндідегі газдың концентрациясы, молекулалық үлесі; Е – Генри коэффициенті, Па; Е – еріген заттың табиғаты мен температураға байланысты болады

                                    lnE = - q/ (RT) +C                                                     (3.47)

 мұндағы q – газдың еру жылуы, кДж/к моль; R=8,314 кДж/ (кмоль·град) – универсалды газ тұрақтысы; Т – еру температурасы, К; С – газ сұйық табиғаттарына тəуелді тұрақты шама. Тепе-теңдікке сəйкес келетін парциалдық қысымды тепе- теңдік концентрациямен алмастырып жазсақ, Дальтон заңын алуға болады. Дальтон заңы газ қоспасындағы компоненттің парциалдық қысымы (Рп), газ қоспасындағы осы компоненттің мольдік үлесінің (у) жалпы қысымға (Р) көбейтіндісіне тең. Математикалық түрде

                                                 Рn=P·у.                                                        (3.48)

(3.48) теңдеуді (3.46) теңдеумен бірге қарастырып табамыз

                  у =Рn   / P = Ex/P       немесе   y= mx ,                                        (3.49)

 мұндағы m – фазалық тепе-теңдік тұрақтысы.

   m= f (P,T , x)   функциясы болады жəне негізінен тəжірибе жүзінде анықталады. (3.49) теңдеу газдық жəне сұйық фазаларда таралатын газдың тепе-теңдік концентрацияларының арасын- дағы байланысты өрнектейді. Абсорбция үдерісінде газ жəне сұйық фазалар ағындарының есептік сандық мəндері тұрақты болатындықтан, есептеулерде таралатын газдың концентрациясын салыстырмалы бірлікте алған қолайлы, яғни

                     Y=y/(1-y)  X=x/(1-x) немесе y=Y/(1+Y) x=X/(1+X)

Үдеріс кезінде сұйық абсорбент буланып, оның буы газды фазаға қосылып оны қанықтырады. Ол Рауль заңына алып келеді, яғни газ қоспасындағы компоненттің парциалдық қысымы (Рп), осы компоненттің таза күйіндегі қысымы (Pаб) мен оның ерітіндідегі мольдік үлесінің (1–x) көбейтіндісіне тең. Математикалық түрде

                                   Рп = Pаб(1–x).                                                        (3.50)

Дальтон заңына сəйкес, абсорбенттің газдық фазадағы парциалдық қысымы Рп = Р·у болады. Сонда тепе-теңдік жағдайында жаза аламыз