Иондануды

СОӨЖ

                                                                         ҚАБЫЛДАҒАН:Жармағамбетова М.С.

 ОРЫНДАҒАН: Мынбай Иманаят

                                        2020-2021 оқу жылы

Ең алдымен газдардағы иондануды айтпас бұрын,иондану жайлы айтып кетсем,иондану - бейтарап атомдардан немесе молекулалардан иондар түзудің эндотермиялық процесі.

Егер молекуладағы электрон иондану потенциалына тең потенциалды кедергіні жеңу үшін жеткілікті энергия алса, оң зарядталған ион түзіледі. Теріс зарядталған ион, керісінше, энергия шығаратын атоммен қосымша Электрон түскен кезде пайда болады.

Классикалық физиканың кейбір заңдарына бағынбайтын екі типтегі — сериялық (классикалық) және кванттық иондануды ажырату әдетке айналған.

Газдар көбінесе бейтарап молекулалардан тұрады. Алайда, егер газ молекулаларының бір бөлігі иондалса, газ электр тогын өткізеді. Газдарда ионданудың үш негізгі әдісі бар:

• Термиялық иондану.
• Электр өрісі арқылы иондау .
• Иондаушы сәулелену арқылы иондау.

•Термиялық иондану:

Температураның жоғарылауына байланысты атомдар арасындағы соқтығысу арқылы атомды атомнан ажырату үшін қажетті энергия берілетін иондау. Термиялық иондану жеткілікті жоғары температурада, атомдардың немесе молекулалардың жылулық қозғалысының энергиясы жоғары болған кезде жүреді. Бұл жағдайда бөлшектер өзара соқтығысқанда сырттан басқа бөлшектердің қатысуынсыз бір-бірін иондалуы мүмкін. Мысал ретінде газды қыздырғанда термиялық иондануды алуға болады.

•Электр өрісі арқылы иондау

Ішкі электр өрісінің күшінің шекті мәннен жоғарылауына байланысты иондалу. Бұдан электрондардың газ атомдарынан бөлінуі шығады. Сыртқы электр өрісі қолданылған кезде, байланысқан электрон орналасқан потенциалды шұңқыр деформацияға ұшырайды. Нәтижесінде шұңқыр бір жағында ақырғы қалыңдығының әлеуетті тосқауылы пайда болады. Егер өрісті қолданғанға дейін электрон болған энергетикалық деңгейдің жағдайы кедергіден жоғары болса, онда электрон атомнан еркін ұшып шығады. Бұл жағдайда  кедергісіз иондану туралы айтылады. Егер деңгей тосқауылдан төмен тұрса, онда электронды ажырату тек туннельдік әсердің арқасында мүмкін болады. Бұл жағдайда  туннельді иондану туралы айтылады.