Сироптар

СИРОПТАР- бұл қаныққан, қою, мөлдір сулы қантты ерітінділері дәрілік препараттармен немесе препаратсыз, ішке қабылдауға арналған арналған. Құрамына байланысты әр түрлі дәмі бар, көбінесе ароматты иісті және жоғары тығыздықты болып келеді (1,28-1,37 г/смз). Медицина жағынан алып қарасақ екі топқа бөлінеді –ДӘМІ БАР олар заттың дәмін,иісін, ал кейде дәрінің түсін өзгертуге қолданылады, сонымен қатар ДӘРІЛІК, биологиялық активті заттары бар, оларға белгілі терапевтикалық қасиет береді ( витаминді, антибиотикті, антигистаминді және құсуға қарсы препараттармен, транквилизаторлармен, пжөтелге қарсы заттармен сироптар және т.б.).

Сироптар өздігінен дәрілік зат болып табылмайды, бірақ дәрілік сироптард дайындауда негіз болып табылады. Дәмі бар сироптардың қатарына қарапайым қантты сироп және жеміс-жидекті сироптар (шие,таңқурай және т.б.), оларды ашытылған жидектің шырынына қантты ерітіп дайындайды, немесе тағамдық жоғар сапалы экстракттерді қантты сироппен араластрыу арқылы. Қазіргі таңда жеміс-жидекті сироптар өндірісі та,амдар өндірісіне берілген.

Дәрілік сироптар бронхит кезінде қақырық түсіретін және жөтелді жұмсартатын, көкжөтелде, анемияда, С витаминінің гипо авитаминозында балаларға арналған құрамды компонентті сұйық дәрі болып табылады.

Дайындау әдісіне сәйкес сироптарды дәрілік заттарды (тұндырмалар, экстрактілердің қантты сиропы ) қосу арқылы дайындалған, және дәрілік заттың сулы ерітіндісінде қантты еріту арқылы, өсімдік шырыны балғын және кептірілген өсімдіктерден сығу арқылы алу.

Қарапайым қантты сироптардағы шырындардың тиімді концентрациясы 60-64 % құрайды (масса бойынша пайыз). Қанттың концентрациясы 66 % жоғары сироп (сақтау кезінде аздаған салқындық болса сахарозаның қиын еритін кристаллдарын түзе отырып, кантталады). Қанттың концентрациясы 60 % төмен сироптар ашиды және быршиды. Сироптарды құрғақ, үстіне дейін толтырылған ауызы жабық флакондарда, салқын және жарықтан қорғайтын жерлерде сақтайды.

Сироп өндірісінде қыздыру және суыту яғни, жылулық процесстер кеңінен қолданылады. Жылуберілу үш түрде жүзеге асады: материалдың жылуөткізгіштігіне, конвекция және сәулеленуге байланысты. Жылуөткізу Ньютон заңына бағынады, конвекция –Фик заңына, сәлелену –Стефан-Больцман. Әдетте тәжірибе кезінде жылу берілу бір немесе үш жолмен бірдей жүрген кезде, күрделі жылуалмасу іске асырылады.

Қыздыруға арналған аппараттар жылуалмастырғыш деп аталады,ал бу конденсациясына арналған – конденсаторлар д.а.. жылуалмастырғыштар үш түрлі болады: булы «рубашка», трубка тәріздес (жылан тәрізді, «труба труба ішінде»типті, кожухотрубты) және қабырға тәріздес (бөлмедегі ауаны қыздыруға арналған). Конденсаторлар екі түрге бөлінеді: беттік, жылу бұрып беру бөлгіш бет арқылы жүзеге асса, хладагентпен әрекеттесетін араластыру конденсаторлары.

Сироптар - концентрленген, қою дірілік заты, тұндырмасы, экстрактісі, жидекті шырыны бар немесе жоқ бар қантты сулы ерітінділер. Дәрілік заты жоқ сироптар заттың дәмін, иісін, түсін реттеуге қолданылады. Олар кейбір құрамдарға жабыстырғыш, қоюлатқыш, және дәрілік сироптарды дайындаудың негізі болып табылады.

Қантты сиропбулы рубашкалы реакторларда және якорлы араластырғыштарда дайындалады. 64 кг рафинирленген қантқв 99,9% сахарозадан құрғақ затты есептей отырып 36 литр тазартылған су алынады. Ерітуді қантты бөліктеп қайнаған суға қосып үздіксіз араластыру арқылы жүргізеді.Қантты толық еріткен соң сиропты екі рет 10мин қайнауға жеткізеді. Пайда болған көбікті (шырыш коагуляциясының, ақуыздың және т.б. өнімі) тазартады. Жалпы дайындау уақыты 1 сағаттан аспауы керек, қанттың инверсиясымен карамелизациясын болдырмау мақсатында. Ыстық күйінде фильтрлейді. Қанттың концентрациясы масса бойынша 60-64% болу керек. Мұндай ерітіндіде осмотикалық қысым және микроорганиздер көп мөлшерде болады және тез дамиды. Қанттың мөлшері 60% төмен болса бактериостатикалық әсерге ие емес және бродильді процесстерге ұшырайды. Концентрациясы 64% көп болса суыту және сақтау кезінде кристаллизацияға ұшырайды. Дайын өнім мөлдір және түссіз,иіссіз,қою,нейтральді реакциялы, тығыздығы 1,301-1,313, сыну көрсеткіші 1,451-1,454 болу керек. Түстілігі, патоки болмауы, инвертті қант, хлорид, сульфат, кальций және ауыр металдардың болмауы. Сироптарды толығымен толтырып және тығынмен нығыздалған стерильді флакондарға құяды. Салқын, жарықтан қорғалған жерде сақтайды. Инверсиясын жою үшін сиропты қыздырусыз перколяция әдісімен алу ұсынылған. Бұл жағдайда сироп түссіз және инвертті қантсыз етіп алуға болады.