Гликокаликс

Қарағанды мемлекеттік медицина университеті

Кафедра

Стцденттің аты-жөні

Тобы Мамандығы

Тақырыбы

*Кіріспе:

-

Сипаттамасы

Жасушалардың сыртқы бетінде гликокаликс деп аталатын, гликопротеиндер мен гликолипидтерден тұратын полисахаридті "ворс"бар (күріш.). Гликокаликстің көмірсулар компоненттері ақуыздармен ковалентті байланысқан және жасушалық беттің липидтерімен аз дәрежеде, сондай-ақ оларға қосымша гликопротеиндер мен полисахаридтерді де қосады. Адсорбцияланған макромолекулалардың кейбірі жасушадан тыс матрикс компоненті болып табылады, бұл оның гликокаликспен және жасуша мембранасымен ажыратылуын қиындатады. Микросұстарда эндотелиалды жасушалардың гликокаликсінің мөлшері 400-500 нм құрайды, ол тамыр көлемінің 10-20% - ын алады. Гликокаликс патогенді әсерге қарсы тамыр қабырғасындағы қорғаныс қабаты ретінде, молекулалардың қозғалуына арналған транспорттық желілік тосқауыл ретінде, жасушааралық әрекеттесудің кеуекті гидродинамикалық элементі ретінде қарастырады (мысалы, қан тамырлары қабырғасының эндотелийі мен қан жасушалары арасында). Гликокаликстің деструкциясы көбінесе әртүрлі биологиялық белсенділікке ие наноөлшемді фрагменттер (гликозаминогликандардың олигомерлері, гликопротеиндер протеолизінің шектеулі өнімдері және т.б.) түзілетін молекулалардың/нанобөлшектердің мөлшеріне байланысты, кейде өте әртүрлі бағыттағы жасушалық зақымданудың алғашқы белгілерінің біріне айналады. Эндотелиалды гликокаликс белгілі бір ультраструктураға ие және цитоскелетпен байланысты болуы мүмкін (сурет.(қозғалу кернеуі) жасушалық сигналалигінің басқа процестеріне әсер ететін механохимиялық түрлендіргіш функциясын орындай отырып. Клеткалардың гликокаликсын және оның фрагменттерін зерттеу нанофармакологияның дамуына және ағзаның патологиялық зақымдануын ерте диагностикалаудың әдістеріне ықпал етеді.

Кіріспе

Эндотелиалды гликокаликс 40 жыл бұрын люфт әдісімен электронды микроскопия арқылы визуализацияланған. Осы қабаттың құрамы мен қызметі туралы аз біледі. Соңғы онжылдықтар бойы ол тамырлы физиология мен патологиядағы маңызды фактор ретінде мойындалады, бұл туралы 2000 жылы Pries et al шолуында айтылған. [86] және басқа да, одан кейінгі шолуларда [4, 74]. Гликокаликстің (патофизиологиялық)рөліне деген қызығушылық тамырлы жүйенің метаболикалық және фармакологиялық активтендіру деңгейіне байланысты капиллярлы түтіктің төменгі және айнымалы гематокрит бақылауынан басталды [51, 52, 63, 83, 101]. Бір жағынан эритроциттер жылдамдығының метаболикалық және агонистік индуцирленген артуы мен тубустық гематокрит арасындағы байланысты, екінші жағынан плазма скиммингімен Фахрея әсерінің тікелей жалғасы ретінде ішінара түсіндіруге болады [83]. Бірақ бұл байланыс микросұбаларды гликокаликстегі гепарансульфаттарды ыдырататын гепариназамен-ферментпен жергілікті өңдеуде диссоциацияланды. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. In vivo зерттеулері бұлшықет капиллярларындағы гликокаликс эндотелиальді жасушаларды жабатын және макромолекулаларға, эритроциттер мен лейкоциттерге арналған люминальды домендерді анықтайтын 0,5 мкм қалыңдық қабат екенін көрсетті. Кейінгі зерттеулер гликокаликстің қалыңдығы қан тамырларының диаметрінің ұлғаюымен, кем дегенде артериялық жүйеде, шағын артерияларда 2-ден 3 мкм-ге дейін ұлғаюын көрсетеді [125] ұйқы артерияларында 4,5 мкм-ге дейін [67].

Бүгінгі күні көптеген зерттеулер эндотелиалды