Герпесвирустар
Автор: ms.zhaylau • Апрель 1, 2020 • Контрольная работа • 847 Слов (4 Страниц) • 445 Просмотры
Герпесвирустар
Сабаққа дайындалу сұрақтары:
- Герпесвирустарға жалпы сипаттама,жіктелуі,дақылдандыруы, ЦПӘ.
Герпес вирустары - адам ағзасы жұқтыратын ең көп таралған жұқпалы агент, сондықтан қоғамдағы ең үлкен экономикалық шығындар олармен байланысты. Соңғы онжылдықтарда адамның герпесвирус инфекциясын емдеуде айтарлықтай жетістіктерге жетті, әр дәрігер маманға қарамастан, мәселенің өзектілігін, пәнаралық және көп салалы сипатын ескере отырып, қазіргі жағдаймен жақсы таныс болуы керек. Герпетикалық вирустар Herpesviridae тұқымдасына жатады. Бұл ДНҚ-ны (дезоксирибонуклеин қышқылы) қамтитын күрделі вирустар, олардың вирионы симозияға ие және орташа мөлшері 250-300 нм құрайды. Ең үлкен мөлшері - цитомегаловирустың вирионы. Герпесвирус ДНҚ-сы қысқа (≈18%) және ұзын (≈82%) компоненттерден тұратын екі тізбекті сызықты молекуламен ұсынылған. Herpesviridae тұқымдасында үш туысқа ерекшеленеді:
1) alphaherpesvirinae (альфа-герпесвирустары);
2) betaherpesvirinae (бета-герпесвирустары);
3) gammaherpesvirinae (гамма-герпесвирустары).).
Бүгінгі таңда герпес вирустарының 8 түрі ауруларды тек адамдарда қоздыратыны белгілі
Туыс | Род | Вирус |
α-Герпесвирус (Alphaherpesvirinae) | Қарапайым герпес вирусы (HSV-1) (Simplexvirus) | 1-ші типті қарапайым герпес вирусы (HSV-1) |
2-ші типті қарапайым герпес вирусы (HSV-2) | ||
Қызылша вирусы (Varicellovirus) | Қызылша вирусы (VZV, или HHV-3) | |
β-Герпесвирус (Betaherpesvirinae) | Цитомегаловирус (Cytomegalovirus) | Цитомегаловирус (CMV, или HHV-5) |
Розеолы тудыратын вирус (Roseolovirus) | 6А типті адам герпес вирусы (HHV-6A) | |
6В типті адам герпес вирусы (HHV-6B) | ||
7 типті адам герпес вирусы (HHV-7) | ||
γ-Герпесвирус (Gammaherpesvirinae) | Лимфотропты вирустар (Lymphocryptovirus) | Эпштейн — Барр вирусы (EBV, или HHV-4) |
Капоши саркомасының вирусы (Rhadinovirus) | 8 типті адам герпес вирусы (HHV-8) |
Вирустардың жасуша дақылында көбеюі (репродукциясы) олардың цитопатиялық әсері (ЦПӘ) арқылы байқалады, яғни вирустардың әсерінен пайда болған жасушалардағы морфологиялық өзгерістер микроскоп көмегімен анықталады. Мұндай жасушалардың бір бөлігі өліп, шыны қабырғасынан ысылып түседі. Бір жасушалардың жойылуы кезінде босап шыққан вирустық бөлшектер басқа жасушаларды залалдап, оларды да өлтіріп, әрі қарай ауысып отырады. Нәтижесінде біртекті жасушалық жалаң қабаттан бірең-сараң жасушалық аралшықтар қалады. Әртүрлі вирустардан туындаған ЦПӘ сипаты бірдей болмайды. Бір вирустардың репродукциясында (парамиксовирустар, герпесвирустар) жасушалардың синцитсия түзе отырып бірігулері байқалса, енді біреулерінде (энтеровирустар, реовирустар) жасушалардың әжімденуі мен деструкциясы, үшіншілерінде (аденовирустарда) жасушалардың агрегациясы жүреді. Вирустардың ЦПӘ-ін жасуша дақылдарын вирусы бар материалмен залалдап болған соң микроскоп арқылы әртүрлі мерзімде бақылай отырып, динамикасымен бағалайды. Кейбір вирустар (энтеровирустар, герпесвирустар) ЦПӘ-ін 1-2 тәулік ішінде, басқа біреулері 4-6 тәуліктен соң тудырады. ЦПӘ сипатын вирустарды индикациялау мақсатында да шамалап идентификациялау мақсатында да, яғни олардың түрлік тегін анықтауда қолданады.
- ҚҰВ-1 құрылысы, репродукция ерекшелігі,вирусқа қарсы препараттардың әртүрлі этаптарда продуктивті инфекцияларға әсер етуі.
ҚҰВ-1 – альфа герпесвирустар
-кең спектрлі иелері болады, репродуктивті циклы қысқа,жасуша дақылдарында жылдам тарайды, жасушаларға жұққанда әсерлі бұзылыс тудырады,негізгі ганглияларда латентті түрде тіршілік қабәіліті бар.
Вирустың көбеюі ағзадағы ақуыз синтезі мен жасушалық нуклеин қышқылдарының механизмдерімен тығыз байланысты. Сондықтан вирусты іріктеп алып тастайтын, бірақ денеге зиян келтірмейтін препараттарды жасау өте қиын міндет. Әйтсе де, герпес пен шешек вирусының ең үлкен түрлерінде геномдық ДНҚ ұқсас жасушалық ферменттерден ерекшеленетін көптеген ферменттерді кодтайды және бұл вирусқа қарсы препараттардың дамуына негіз болды. Шынында да, әсер ету механизмі вирустық ДНҚ синтезін басуға негізделген бірнеше препараттар жасалды. Жалпы қолдану үшін тым уытты кейбір қосылыстар (көктамыр ішіне немесе ауызға) өзекті қолдануға жарамды, мысалы, герпес вирусымен көз инфекциясы жағдайында.
...