Контрольная работа по "Геологии"

139.V1        Қабаттағы болып жатқан процестерге жыныстың механикалық қасиетінің әсері.
Серпімділік, сығылу және созылу беріктігі тау жыныстарының ең маңызды механикалық қасиеттері болып табылады, олар кен орындарын игеру және пайдалану кезінде қабатта болатын бірқатар процестерге әсер етеді. Тау жыныстарының серпімділік қасиеттері кен орнын пайдалану кезінде қабаттағы қысымның қайта бөлінуіне де әсер етеді. Қабаттағы қысым тау жыныстарының серпімді қасиеттеріне байланысты бірден емес, ұңғыманың жұмыс режимі өзгергеннен кейін біртіндеп қайта бөлінеді.
Серпімділік – тау жыныстарының әсер етуші күштердің әсерінен олардың көлемі мен пішінінің өзгеруіне қарсы тұру қасиеті. Абсолютті серпімді дене күйзеліс жойылғаннан кейін бірден бастапқы пішінін қалпына келтіреді. Егер дене өзінің бастапқы пішінін қалпына келтірмесе немесе оны ұзақ уақыт бойы қалпына келтірсе, онда оны пластикалық деп атайды.
Абсолютті (физикалық) өткізгіштік – кеуекті ортаның газ немесе біртекті сұйықтық үшін келесі жағдайларда өткізгіштігі: 1. Кеуекті орта мен осы газ немесе сұйықтық арасында физикалық және химиялық әсерлесудің болмауы. 2. Ортаның барлық кеуектерін осы газбен немесе сұйықтықпен толық толтыру. Өнімді мұнай қабаттары үшін бұл шарттар орындалмайды. Фазалық өткізгіштік (эффективті) — кеуекті ортаның берілген газ немесе сұйықтық үшін өткізгіштігі, ал кеуектерде басқа фаза немесе жүйе (газ-мұнай, газ-мұнай-су) болады. Қоспаларды сүзу кезінде фазалық өткізгіштік коэффициенті абсолютті өткізгіштіктен әлдеқайда аз және тұтастай алғанда коллектор үшін бірдей емес. Салыстырмалы өткізгіштік – фазаның абсолютті өткізгіштікке қатынасы.Тау жыныстарының өткізгіштігі тау жынысының сұйықтармен қанығу дәрежесіне, фазалық қатынасына, тау жыныстары мен сұйықтардың физика-химиялық қасиеттеріне байланысты. Әртүрлі фазалар үшін фазалық және салыстырмалы өткізгіштік тау жыныстарының кеуекті кеңістігінің мұнайға, газға және суға қанығуына, қысым градиентіне, сұйықтар мен кеуекті фазалардың физикалық және химиялық қасиеттеріне байланысты. Қанықтылық - фазалық өткізгіштікпен тығыз байланысты резервуардың тағы бір маңызды параметрі. Өнімді түзілімдер алдымен сумен қаныққан деп болжанады. Капиллярлар, жарықтар, арналар сумен толтырылды. 

140. Тау жыныстардың жылулық қасиеттері.
• Тау жыныстарының жылулық қасиеттері. Жылудың таралуы және жиналуы. Жыныстардың жылу сыйымдылығы. Салыстырмалы жылу ағыны. Тау жыныстарының жылуөткізгіштігі және температуралық өткізгіштігі. Жылу кеңеюі. Тау жыныстарындағы термиялық кернеу.
Тау жыныстарының жылу қасиеттері көбінесе олардың ішкі құрылымының ерекшеліктерімен анықталады: құрамдас пайдалы қазбалардың қасиеттері мен арақатынасы; әртүрлі фазалардың қатынасы (қатты, сұйық және газ тәрізді); тау жыныстарының құрылымы, оның анизотропиясы; кеуек кеңістігінің құрылымы, кеуектердің пішіні мен өлшемі; цемент қасиеттері. Тау жыныстарында сұйықтықпен толтырылған кеуекті кеңістіктің болуы бөлшектердің жанасу нүктелерінде жеке қатты бөлшектің ішіндегі өткізгіш жылу беруден тұратын жылу беру пайызын күрт төмендетеді. Шөгінді жыныстар арасындағы жылу сыйымдылығының ең үлкен диапазоны тас тұзы, құмтас, бор, әктас және саз, ал ең тар диапазон - ангидрит, гипс, балшық. Көптеген шөгінді жыныстар үшін жылу сыйымдылығының өзгеруі кеуектілік пен ылғалдылыққа байланысты. Олардың мәні неғұрлым үлкен болса, соғұрлым жылу сыйымдылығы жоғары болады. Магмалық және метаморфтық тау жыныстарының жылу сыйымдылығының өзгеруі де ылғалға байланысты. Тау жыныстарының жылу сыйымдылығы олардың түйіршіктілігіне, қабаттасуына, минералдардың күйіне (аморфты немесе кристалдылығына) байланысты емес. 

141. Тау жыныстардың электрліқ және радиоктивтік қасиеттері.
Тау жыныстарының физикалық қасиеттері – бір жағынан электрлік, радиоактивті, жылулық, магниттік және мұнай, су және газбен қанығу, кеуектілік және өткізгіштік, екінші жағынан, олардың кең таралуына мүмкіндік беретін сандық байланыстар бар екені анықталды. тау жыныстарының коллекторлық қасиеттерін зерттеу үшін геофизикалық зерттеу әдістерін қолдану.
Керндердің талдауы бойынша қабаттың қабаттық қасиеттерін зерттеу өзегі толық алынбағандықтан және тау жыныстарының қасиеттерінің бұзылуына байланысты мұнайлы қабаттардың таужыныстарының толық бейнесін бере алмайды.
Тау жыныстарының қабаттық қасиеттерін анықтауда ұңғыма жұмысын зерттеуге негізделген оларды зерттеу әдістері маңызды рөл атқарады. Бұл ретте мұнайлы қабаттардың қабаттық қасиеттерін анықтаудың далалық әдістері пайдаланылатын қабат қабатының барлық учаскесіне қатысты қабат параметрлерінің жалпы орташа мәндерін береді. Бұл деректер гидродинамикалық есептеулер үшін өте ыңғайлы, бірақ кен орнын, кейде әрбір ұңғымаларды пайдалану кезінде қабаттың қабаттық қасиеттерін оның бүкіл қалыңдығы бойынша толығырақ зерттеу қажет болады.
Ұңғымалардың түп аймағындағы тау жыныстарын кернсіз зерттеудің қуатты құралы болып табылатын дала геофизикасының әдістерін пайдалана отырып, кен орнының геологиялық учаскелерін егжей-тегжейлі зерттеуге болады. Бұл әдістер табиғи су қоймаларында пайда болу жағдайында тау жыныстарының физикалық қасиеттерін зерттеуге мүмкіндік береді. Белгілі болғандай, өзек сынамасын алу кезінде оның құрылымы жиі бұзылады, ал 2000 м-ден астам тереңдіктен көтеру кезінде қысымның атмосфералық қысымға дейін төмендеуіне байланысты үлгілердің кеуектілігі 6% дейін және өткізгіштігі 50% дейін артуы мүмкін.

142. Геофизикалық әдістер арқылы тау жыныстардың колекторлық қасиетін анықтау.
Ұңғымаларды каротаждың теориясы мен әдістері көрсетілген. Мұнай кен орындары геологиясының мәселелерін шешуде геофизикалық әдістерді қолданудың ғылыми негізі болып табылатын мұнай және газ қабаттары (құрылымы, өнеркәсіптік бағасы, классификация негіздері), қабаттардың петрофизикалық сипаттамалары, олардың пломбалары және көмінді сулары туралы мәліметтер келтірілген.