Мiкалай Iванавiч Чаргiнец

Мiкалай Iванавiч Чаргiнец — выбiтны беларускi пiсьменнiк, першы рускамоўны аўтар, удастоены звання народнага пiсьменнiка Беларусi ў 2022 годзе. Яго творчасць ахоплiвае шырокi спектр жанраў i стыляў, што робiць яго творы ўнiкальнымi ў кантэксце беларускай лiтаратуры.

Жанравыя асаблiвасцi

Чаргiнец вядомы перш за ўсё як аўтар вострасюжэтных дэтэктываў i прыгоднiцкiх раманаў. Яго творы часта прысвечаны тэме барацьбы са злачыннасцю, адлюстроўваючы вопыт службы ў органах унутраных спраў i ўдзелу ў баявых дзеяннях у Афганiстане. Да яго найбольш вядомых твораў адносяцца «Рызыкоўная гульня», «Рускае прыгажосць» i «Апошнi герой».

Сюжэтная лiнiя большасцi твораў Чаргiнца будуецца вакол моцных асобаў — афiцэраў, следчых, вайскоўцаў, чыя адданасць абавязку i прынцыпы падвяргаюцца выпрабаванням. Гэта робiць яго кнiгi не проста дэтэктывамi, але i свайго роду хронiкамi сучаснай гiсторыi, у якiх разглядаюцца пытаннi маралi, справядлiвасцi i абавязку.

Стылiстычныя асаблiвасцi

Творчасць Чаргiнца характарызуецца разнастайнасцю стылiстычных прыёмаў. Напрыклад, у рамане «Майор Вятроў» выкарыстоўваецца стрыманы, амаль пратакольны стыль:

«Праз секунду начную цемру распаролi яркiя ўспышкi, цiшыню ўзрушыла магутная выбуховая хваля. У паветра ўзляцелi палаткi i тэрарысты, якiя знаходзiлiся ў iх.»

У той жа час, «Рускае прыгажосць» адрознiваецца багаццем вобразных параўнанняў i суб’ектыўных уражанняў персанажаў:

«Выбух быў жахлiвы, неправерачны, быццам выразаны з серыяла пра гангстарскiя разборкi. Паветра ўздрыгнула ад грукату i спёкi, як напалоханы конь.»

Гэта сведчыць аб здольнасцi аўтара адаптаваць стыль апавядання ў залежнасцi ад сюжэту i настрою твора. Акрамя таго, Чаргiнец актыўна выкарыстоўвае элементы моўнай гульнi, фiласофскiя разважаннi i нават лiрычныя адступленнi, што рэдка сустракаецца ў жанравай лiтаратуры.

Лексiка-статыстычныя асаблiвасцi

Даследаваннi паказваюць, што некаторыя раманы Чаргiнца, такiя як «Рызыкоўная гульня», «Рускае прыгажосць» i «Апошнi герой», значна адрознiваюцца па шэрагу статыстычных параметраў мовы ад iншых яго твораў i розняцца памiж сабой. Напрыклад, у «Рызыкоўнай гульнi» выкарыстоўваюцца словы i выразныя сродкi, не характэрныя для iншых яго прац, што можа сведчыць аб эксперыментаваннi з моўнымi сродкамi.

Цiкавым элементам стылю пiсьменнiка з’яўляецца таксама выкарыстанне прафесiйнага слэнгу, асаблiва ў творах пра мiлiцыю i спецслужбы. Гэта робiць яго тэксты больш аўтэнтычнымi, наблiжаючы iх да рэалiстычнага адлюстравання жыцця праваахоўных органаў.