Бекназардын Анжияндын мечитинде

Мырзапаяз Асанбек,

Которбоймун  жеменди.

Коруно ырдайт Бекназар

 Кон  туготкон  эненди.

Аким жеген мейизи

 Курманжандай эненди

 Азели бузук негиизи.

Баргы менен  кыпчактын

 Жакын эле арасы.

"0лтуром" деп  жалгызды

 Булардын  куулонгонун  карачы.

 Жансыз бектер жалынтып,

Мени жанчтырганын карачы.

Жалган  айтып Yсонбай,

Караладың чоңуңа.

Курманжандын  балдары

 Тушурду бугун колуна.

Акты  наак куйгузуп,

Дуулап жеген Мамытбек.

Ичкнлик келсе  малыны

Уурдап жегеп Мамытбек.

Оштун ичи кең сарай

 Араладын   Мамытбек,

Кыжырына ким тийсе,

Сабаладың  Мамытбек.

Атана наалат Мамытбек,

Азар тийдин кашыма,

Аябай чаптын башыма.

Акимге жургон оз энен

 Айтбай турган мен белем.

Торого жургон оз энен,

Токтой бир калчу мен белем.

Алыстап келсе Акпалбан,

Аяпбай кызмат коп  кылган.

Алты жуз сом пул берсе,

Албаймын  деп наз кылган.

 Курманжандын парасы

Беш  болуш сени мас  кылган.

Токтогулдун        Бекназардын  Анжияндын мечитинде ырдап отурганын  коруп "бакшысынбы, ак урган"-деп нааразы болушу  Курманжан датканын балдарынан  куу- гунтук жегенден кийинки окуя болсо керек.

Же ырын кара жамгырдай тогуп, калк ичинде кара жаак аталган Калмырза Сарпек уулунун кайгылуу омур жолун  алалы. Калмырза Сарбагыш ичиндеги саясий материялдык жактан коргоого алынбаган чертки аттуу уруктан, чыныгы каратаман кедейдин уй-булосунон чыгат.  Туулган жери- Он-Бир-Жылга. Билгендердин жа- на оз Ырларындагы маалыматка Караганда акын катарында элге таанылганга чейин жокчулуктун зардабын кеп тартат. Уну ото бийик жана ачь:к, ары ектем, ары текме- лук, аткаруучулук чеберчилиги артык Кал-мырза бат эле калк оозуна кирип, кыргыздын тундук/ туштук ереенуне, ал гургай казак калкына чейин белгилуу болот. Чоц аш, тойлордо жар чакырып, уруу, урук башчыларына, бай-манапка. болуш-бийлерге карата салттуу мактоо ырларын кеп жаратат. Ырдаган учурда алардан бир персе умут этип тургандыгын _ца жаап-жашырбайт. эмне керегин ачык ) и т я т. Бирок курч СОЗДУУ. ПК10М. ундуу Калмырза эл бийлоочулерун бирде мак- таса, ошол эле учурда алардын сезунен, кулк-мунезунен кыйкым тапса. атак-дац- кына, бийлик-байлыгына, ез емуру кылыч мизинде турганына карабастан колунда барларды деле кепчулук ичинде кордоп баса берген.

Жеке журум-турумун чектееге ал- бастан, "чомун ойноп чорукоюп", "гулус ойноп кубулуп", "кумар ойноп куруп" (оз ырынан) насыяга батат. Ошондон улам бир чоц.жыйында алгач Шабданга:

Карадан туулган кап Шабдаи.

Айта турган арзым бар,

Всш жуз тенге карзым бар.

(Запасам с'анаам тутулат,

Всш жуз тенге карзыкаи Калмырза кантик кутудат? - деп арызга отурат.

Акын докулгасын жараштыра журуштуу ат минип, ак чепкен кийип, аш, тойдон ырдап гапкан олжосун бёй-бечарага таратып берип (Шапак Рысмендеев), оокат, пул, мал жыйнабай. мырзалык менен кун еткерет. Кези келгенде Шаб- дан, Дур, Мамбетаалыны ээрчип чоц жый- ындарга барып жургену болбосо, анын ачуу, курч тилинин, еткурлугунен, чалпоо мунезунен чочушеа керек, эч кимиси менчиктеп ез ырчысы катарында тутпайт. Ошондуктан кебунче жалгыз-жарымдал, жер-жерди кыдырып, эркин ырдап, эркин журем деп кайгылуу тагдырга дуушар болот, 44 жашында Жумгалга барып, Ке- кумбай менен Курман болуштук талашып жатканынын устунвн чыгЫп, Курманды кордоп ырдай доп, капысынан шектуу ажал таап, у; тулук жол-жобо вкум суруп турган .гилде да суроо-сопкут салынбай, кун дооланбай, Тугел-Сайда жалгбасып, тыз мурзе болуп, бейитин боз куурай омсоруп жатып калат. Совет мезгилинде анын айрыкча Шабданга карата ырдаган ырлары анын кечиргис ку- неесу катарында эсептелип. ырлары жый- налып, иликтенбей келди. 0зу эмес, ба- ласы Борбунун да жолу буулду.