Этруски

6

Тиррен теңізінің жағалауында орналасқан этрусктер елі шығысқа қарай Апеннин тау жотасына дейін созылып жатты.

Этрурияның солтүстік шекарасы б.з.б. 7 ғасырдың аяғында По өзеніне дейін жетіп, Кампаньяны жаулап алды.

б.з.б. 6 ғасырдың аяғында Этрустар қазіргі Тоскананың аумағын қамтыды.

Италия аумағындағы ең көне материалдық мәдениет ескерткіштері палеолит дәуіріне жатады. Бұл көне адамдардың баспанасы - қабырғаларына сурет салынған (аңшылық сәті, адамдар) үңгірлер. ( Б.з.д. 3 мыңжылдықтың 2 жартысы - б.з.д. 2 мыңжылдықтың 1 жартысы). Энеолит дәуірінен қалған геометриялық өрнегі бар боялған керамика қалған. Ал қола дәуірінің соңында ( б.з.д. 2 мыңжылдықтың 2 жартысы ) адамдар ағаштан және басқа бар материалдардан үйлер жасай бастаған. Осы дәуірден урналар, мүсіндер және жартасқа салынған жануарлар мен адамдардың суреттері сақталған).

Болонья түбінде, Вилланов жерінен б.з.д. 7 - 8 ғғ. жататын көне мәдениет ескерткіштері табылған. Бұл мәдениет Вилланова мәдениеті деген атау алған. Бұл кезеңде домалақ немесе сопақ пішінді ортасында ағаш тіреуі бар төбесі ағашпен жабылған үйлер болған. Сонымен қатар, Вилланова мәдениетінен терракота урналар, фрескалар, миниатюралық мүсіндер, қола әшекейлер мен керамикалар сақталған.

Вопрос о происхождении этрусков давно привлекает внимание историков, археологов и лингвистов. Есть предположение что они произошли от древнего индоевропейского народа.

Б.з.д VIII ғасырдан бастап Этрурия Жерорта теңізіндегі мәдени дамудың маңызды орталықтарының біріне айналды.

7

Этрустар өнерінің тарихы 3 кезеңге бөлінеді: 1) б.з.б. 7 ғ. - 5 ғ. басы; 2) б.з.б. 5 - 4 ғғ.; 3) б.з.б. 4ғ. ортасы - 1 ғ.

Біріншісі, көбінесе архаикалық деп аталатын, этрустардың көркемдік мәдениетінің пайда болуынан бастап, оның ең жоғары гүлдену кезеңіне дейін дамуын қамтиды. Архаика дәуірінде этрустар Шығыс Жерорта теңізі халықтарының, әсіресе Грекияның күшті ықпалын сезінді. Греция Этрустардың өзіндік өнерінің дамуына негіз болды. б.з.б. 6 ғ. Этрус қабірлеріндегі тамаша, жарқын фрескалар боялған терракоталық, қола мүсіндер архаика өнеріне тән. Бұл кезеңнің сәулеті туралы біз ерте тұрғын үйлердің формаларын қайталайтын урналар, қабірлер және ғибадатханалар бойынша айта аламыз.

Екінші кезең (V ғасырдың аяғы - б.з.д IV ғасырдың ортасы) этрусктер құдіретінің біртіндеп құлдырауымен белгіленді. Архитектурада қандай да бір жаңалықтар жоқ.

Кейінгі кезеңде ғана (б.з.д IV - I ғасырлар ортасы) тұрғын үйдің дамуында, әскери құрылыста және грек ордерлік формаларының кеңірек енгізілуінде көрініс тапқан жаңа эллиндік және эллинистік әсерлердің өзара әрекеттесуі