Африка елдері

Африка елдері

Африка жер шарының 1/5-ін алып жатыр. 1990ж Африкадағы соңғы отар болған Намдтия, ал 1993ж Эфиопияның провинциясы болған Эритрия тәуелсіздігін алды. Қазір континентте егемен ел болған 55 мемлекет ьар.

   Африка солтүстіктен оңтүстік оңтүстікке ұарай 8 мың есе созылған.  Солтүстік Африка батыстан шығымқа қарай 7,5 сығ км ге созылып жатыр.

Аймақта шекаралас шиеленістермен аумақтық таластар  кіңінен таралған.  Мұнда  шиеленістер Эфиопия мен Сомали, Марокко мен Батыс Сахара, Чад пен Ливия және т.б. елдерде болып тұрады. Мемлекеттер арасындағы шиеленістер мен қақтығыстарды болдырмау, елдердің ынтымақтастығын нығайтуға байланысты 2002 ж Африка Одағы құрылды.

Еуропалық отарлау және оның салдары. Африка еуропалықтарға бұрыннан белгілі болғанмен, олар үшін ешқандай қызығушылық туғызбаған болатын.

ХІХ ғ. 80-жылдары дейін Африка аумағында әр түрлі саяси құрылымдар болған.

Халқы, оның ұдайы өсу ерекшеліктері, орналасу және этникалық құрамы. Африка халықтарының саны XVII ғ.  ортасында бүкіл адамзат баласынығ 1/5-ін құрайды.  Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі халықтың саны тез өсіп 1950ж 222 млн адамға, 1970ж361 млн-ға, ХХІ ғ. 880 млн адамға жетті.

 Африка халықтары антропологиялыө жағынан да әр алуан.

Этникалық тұрғыдан Африка халықтары басқа құрлықтарға қарағанда өте-мөте әр түрлі.  Отаршылдық езушілігі салдарынан олардың тіл және этникалық жағынан бөлшектенуі күшейе түсті.  Ғалым-этнографиятар құрлықтағы халықтарды 500-ден астам этносқа ажыратыды.

           Шаруашылығына жалпы сипаттама. Африка экономика тұрғысынан дүниежүзілік шаруашылықтың ең артта қалған аймақ. Мұнда қазіргі уақытта дейінгі құрлықтық масштаб тұрмақ,  бір ел аумағында біртұтас экономикалық кеңістік қалыптасқан.

        Африка елдерінде ауыл шаруашылығының жетекші саласы- егіншілік. Ол тропиктік жіне субтропиктік климаттық белдеуде жақсы дамыған.

        Табиғат жағдайы және климаттың қуаңшылығына орай ауыл шаруашылығына дақылдардын өсіруге мүмкіндігі шектеулі мемлкеттерден басқа елдерге мал шаруашылығы тән. Мал шаруашылығы өндірісьің экстиенсивті түрі басым, тауарлаылығы төмен жіне малдың өнімділігі аз.

Континенттің ауыл шаруашылығы тірек ететін өндірістік- техникалық базасы артта қалған.

        Африка елдерінің көпшілігінде ұқсатушы өнеркәсіптің құрылымында жеңіс өнеркәсіп пен тамақ өнеркәсібі жетекші орын алды.

        Африка елдері үшін сыртқы экономикалық байланыстар, әсіресе экспорттық салалар өнімінің көпшілік бөлігі өткізілетін сыртқы сауда айрықша маңызды рөл атқарады.  Нигерия, Ливия, Алжир-мұнайды, Замбия , Конго-мысты, Либерия, Мавриьания- темір кені, Габон-марганец кенін, Марокко –фосфоритті, Нигер, Габон- уранды шетелдерге шығарады.

...