Атмосфера

КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН БИЛИМ БЕРҮҮ ЖАНА ИЛИМ МИНСТРЛИГИ

ЖУСУП БАЛАСАГЫН АТЫНДАГЫ КЫРГЫЗ УЛУТТУК     УНИВЕРСИТЕТИ

Факультет:кыргыз филологиясы

СӨАИ

Тема:  «Атмосфера» 

Аткарган: 1 – курстун студенти

Таалайбекова Сымбат

Группа КТА б (б) 1-25

Текшерген: 

Төрөбекова Тамара Аскаровна

Бишкек 2025

МАЗМУНУ

КИРИШҮҮ        4

1-БӨЛҮМ. АТМОСФЕРАНЫН ТҮЗҮЛҮШҮ ЖАНА КУРАМЫ        5

§1.1. Атмосферанын негизги катмарлары        5

§1.2. Атмосферанын химиялык курамы        5

§1.3. Атмосферанын физикалык касиеттери        6

2-БӨЛҮМ. АТМОСФЕРАДАГЫ КУБУЛУШТАР ЖАНА ПРОЦЕССТЕР        7

§2.1. Аба ырайынын түзүлүшү жана климаттык өзгөрүүлөр        7

§2.2. Желдердин түрлөрү жана атмосфералык агымдар        7

§2.3. Жаан-чачын, булуттар жана метеорологиялык кубулуштар        7

3-БӨЛҮМ. АТМОСФЕРАНЫН ЭКОЛОГИЯЛЫК МААНИСИ ЖАНА КОРГООСУ        8

§3.1. Озон катмарынын ролу жана коргоосу        8

§3.2. Парник эффекти жана глобалдык жылуулук        9

§3.3. Атмосферанын булгануусу жана анын кесепеттери        11

ЖЫЙЫНТЫК        13

АДАБИЯТТАР ТИЗМЕСИ        16

КИРИШҮҮ

         Теманын актуалдуулугу. Атмосфера – бул Жер планетасынын айланасындагы газ катмары, ал биздин жашообуз үчүн өтө маанилүү. Азыркы учурда климаттык өзгөрүүлөр, глобалдык жылуулук, озон катмарынын жукаруусу жана атмосферанын булгануусу сыяктуу маселелер дүйнө жүзүндө актуалдуу болуп жатат. Бул маселелер адамзаттын келечеги үчүн коркунуч туудуруп, экологиялык кризистерди күчөтүүдө. Кыргызстанда да тоолуу аймактардагы аба ырайынын өзгөрүүлөрү, шаарлардагы абанын булгануусу жана климаттык өзгөрүүлөрдүн таасири актуалдуу темалар. Бул изилдөө атмосферанын түзүлүшүн, кубулуштарын жана экологиялык маанисин түшүндүрүү аркылуу коомдун маалыматын жогорулатууга жардам берет.

          Максат. Бул иштин негизги максаты – атмосферанын түзүлүшүн, кубулуштарын жана экологиялык ролун комплекстүү түрдө талдоо жана анын адам жашоосуна тийгизген таасирин ачыктоо.

          Милдеттер. Максатка жетүү үчүн төмөнкү милдеттер коюлду: 1) Атмосферанын түзүлүшүн жана курамын сүрөттөө; 2) Атмосферадагы кубулуштарды жана процесстерди талдоо; 3) Атмосферанын экологиялык маанисин жана коргоо маселелерин карап чыгуу; 4) Тиешелүү адабияттарды талдоо аркылуу корутунду чыгаруу.

          Объект. Изилдөөнүн объекти – Жердин атмосферасынын жалпы түзүлүшү жана кубулуштары.

          Субъект. Субъект катары атмосферанын катмарлары, курамы, кубулуштары жана экологиялык маселелери алынды.

          Предмет. Предмет – атмосферанын физикалык, химиялык жана экологиялык касиеттери.

          Метод. Изилдөөдө талдоо, синтез, салыштыруу жана адабияттык карап чыгуу методдору колдонулду. Ошондой эле метеорологиялык маалыматтар жана илимий макалалар негизге алынды.

1-БӨЛҮМ. АТМОСФЕРАНЫН ТҮЗҮЛҮШҮ ЖАНА КУРАМЫ

           Атмосфера – Жерди курчап турган газ катмары, ал планетанын бетинен баштап бийиктикке чейин созулат. Ал бизди күндүн зыяндуу нурларынан коргойт, аба ырайын түзөт жана жашоо үчүн зарыл газдарды камтыйт. Бул бөлүмдө атмосферанын түзүлүшү, катмарлары, курамы жана физикалык касиеттери талданат.